Przepisy Unii Europejskiej dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nie zastępują lokalnych praw danego kraju Unii, tylko je koordynują. Każde państwo członkowskie ma osobne prawodawstwo dotyczące warunków przyznawania, naliczania i zachowania danego świadczenia socjalnego.
Systemy świadczeń z tytułu inwalidztwa w państwach członkowskich są bardzo zróżnicowane.
W Belgii wysokość renty inwalidzkiej jest niezależna od długości okresów ubezpieczenia. Wystarczy, że dana osoba jest niezdolna do pracy w okresie zatrudnienia lub prowadzenia działalności gospodarczej lub bezpośrednio po tym okresie. Będzie wtedy otrzymywała taką samą kwotę renty niezależnie od tego, czy była ubezpieczona (pracowała lub prowadziła działalność gospodarczą lub rolniczą) 5, 10 czy 20 lat przed nabyciem inwalidztwa.
W Polsce renta inwalidzka przyznawana jest po spełnieniu określonych prawem warunków dotyczących minimalnych długości okresów ubezpieczenia. Wysokość renty obliczana jest zgodnie z długością okresów ubezpieczenia: im dłużej było się ubezpieczonym przed nabyciem inwalidztwa, tym wyższa będzie przyznana renta.
Zasada sumowania
Instytucja państwa, w którym występuje się z wnioskiem o przyznanie renty inwalidzkiej, uwzględnia okresy ubezpieczenia we wszystkich innych państwach członkowskich. W przypadku niespełnienia warunków do otrzymania renty polskiej z uwagi na za krótki okres ubezpieczenia w Polsce, dolicza się również zagraniczne okresy ubezpieczenia we wszystkich innych państwach członkowskich – np. okres zatrudnienia lub prowadzenia działalności gospodarczej w Belgii.
Badania kontrolne
Osoba uprawniona do renty inwalidzkiej w jednym państwie EU, a mieszkająca lub przebywająca w innym państwie, będzie wzywana do kontroli przez instytucję miejsca zamieszkania – w Polsce ZUS, w Belgii kasę chorych. Może się zdarzyć, że świadczeniobiorca zostanie wezwany do przyjazdu na badania do państwa wypłacającego świadczenia, jeśli jego stan zdrowia pozwala na przemieszczanie się.
Zbieg praw do renty inwalidzkiej z Polski i Belgii
Osoba ubezpieczona najpierw z Polsce, gdzie wysokość renty inwalidzkiej zależy od długości okresów ubezpieczenia, a następnie w Belgii, w której nie ma takiej zależności, otrzyma dwie renty.
Gdy pracownik lub osoba samozatrudniona po roku niezdolności do pracy otrzyma prawo do belgijskiej renty inwalidzkiej, kasa chorych skontaktuje się z wydziałem realizacji umów międzynarodowych ZUS w celu przekazania wniosku o przyznanie renty polskiej za okresy ubezpieczenia tej osoby w Polsce. Po przyznaniu renty w Polsce renta belgijska zostanie pomniejszona o wysokość renty polskiej.
Wymiana informacji między obu krajami przebiega coraz lepiej i kasa chorych ma prawo do roszczenia zwrotu świadczeń z mocą wsteczna w przypadku, gdy dana osoba nie zezna prawdziwych danych o okresach ubezpieczeniowych w Polsce.
Osoba ubezpieczona najpierw w Belgii, a później w Polsce, otrzyma dwie osobne renty – obie zależne od długości okresów ubezpieczenia w tych państwach.
Przykład:
Pan Kowalski pracował najpierw przez 20 lat w Polsce, a później, podczas trzeciego roku zatrudnienia w Belgii, zachorował i po roku choroby belgijska kasa chorych rozpoczęła procedurę przyznania mu renty inwalidzkiej w obu krajach. Polska wypłaci panu Kowalskiemu rentę zgodną z jego stażem pracy w Polsce, a Belgia wypłaci stałą, przysługującą rentę belgijską bez względu na krótki staż pracy w Belgii. Belgijska renta zostanie oczywiście pomniejszona o polską rentę.
Wpływ polskiej emerytury na belgijską rentę inwalidzką
Belgijska renta inwalidzka przysługuje do 65. r.ż., czyli do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego w Belgii. Jeśli dana osoba otrzyma prawo do emerytury ustawowej w Polsce we wcześniejszym wieku (np. 60 lat w przypadku kobiet), to emerytura polska nie będzie odliczana od renty belgijskiej. Prawo belgijskie przewiduje w tym przypadku kumulację obu świadczeń w pełnym wymiarze.
Dział ACV/CSC Dienst Grensarbeiders Nieuwe Europese Lidstaten zajmuje się pomocą dla członków ACV/CSC przy wypełnianiu procedur w świetle prawa europejskiego. W celu uzyskania pomocy należy uprzednio umówić się na spotkanie telefonicznie: 03/222 71 64 lub mailowo: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
Iwona Cieszyńska
Gazetka 172 – czerwiec 2018
