Wypalenie, stres, zmęczenie – te słowa słyszymy w swojej pracy coraz częściej. Ba, coraz częściej sami je wypowiadamy. Co się stało, że praca, która na początku sprawiała nam przyjemność i zadowolenie, teraz nas nuży i denerwuje? Czemu na samą myśl o niej zaczyna nas boleć głowa lub mamy problemy z żołądkiem? Dlaczego wieczorem nie możemy zasnąć lub budzimy się w nocy i nie jesteśmy w stanie odpędzić od siebie negatywnych myśli o pracy czekającej nas następnego dnia?
Dla wielu z nas praca marzeń po jakimś czasie staje się intelektualnie mało ciekawa, ograniczająca kreatywność. Czujemy, że nie jesteśmy nagradzani odpowiednio do włożonego w nią wysiłku. Na dodatek często mamy poczucie, że jesteśmy zmuszani do wykonania zadań wbrew sobie, wbrew naszym ideom i wartościom.
Wypalenie zawodowe pojawia się w wyniku przedłużającego się stresu w pracy. Według Christiny Maslach (profesor psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, która ma polskie korzenie!) wypalenie zawodowe to „syndrom fizycznego i emocjonalnego wyczerpania, których skutkiem jest rozwój negatywnej samooceny oraz negatywnego stosunku do pracy, a także spadek zainteresowania pracą”. Należy podkreślić, że wypalenie nie jest według niej osobistym problemem osoby, u której się ten syndrom pojawia, ale wynika z problemów tkwiących w środowisku społecznym, w którym dana osoba pracuje. „Struktura i funkcjonowanie miejsca pracy kształtują sposób, w jaki ludzie ze sobą współdziałają i jak wykonują swoją pracę. Kiedy miejsce pracy nie dostrzega człowieka, wzrasta ryzyko wypalenia”. Cena, jaką przyjdzie za to zapłacić, może okazać się wysoka.
Początkowo uważano, że na wypalenie zawodowe najbardziej narażeni są przedstawiciele takich zawodów, w których pracownicy mają bezpośredni kontakt z innymi osobami, np. nauczyciele, lekarze, pielęgniarki, osoby pracujące w tzw. okienku (w banku, na poczcie itp.). Najnowsze badania pokazały jednak, że wypalenie zawodowe występuje już w zasadzie we wszystkich branżach i zawodach. Dzieje się tak ze względu na ogromną presję, jaką menedżerowie wywierają na pracowników z powodu coraz większej konkurencji na rynku, kryzysu, częstych zmian organizacyjnych, konieczności adaptacji do nowych warunków itd.
W 2012 r. Uniwersytet w Liège zorganizował specjalistyczne badania, podczas których osoby w nich uczestniczące za najczęstsze przyczyny prowadzące do wypalenia zawodowego wskazały:
- nadmierną pracę (aż 58 proc. badanych),
- pracę pod presją czasu (41 proc.),
- zmiany organizacyjne w pracy (38 proc.),
- konflikty w miejscu pracy (37 proc.) oraz
- trudności w znalezieniu równowagi między życiem prywatnym a zawodowym (30 proc.).
Te same badania pokazały, jakie są najczęstsze skutki wypalenia:
- bezsenność (aż 60 proc.),
- spadek energii (53 proc.),
- zaburzenia gastryczne (53 proc.),
- spadek motywacji do pracy (48 proc.),
- osłabienie, niemoc (46 proc.),
- frustracja (44 proc.).
Profesor Maslach podkreśla, że najskuteczniejszym i najwłaściwszym zachowaniem w przeciwdziałaniu wypaleniu zawodowemu jest zapobieganie mu. Nie należy czekać, aż konieczne będzie leczenie. Dlatego zaleca się, aby organizacje i firmy przeprowadzały specjalne zmiany w celu poprawy warunków pracy. Jednak firmy często nie są świadome tej konieczności lub zwyczajnie nie przeprowadzają koniecznych zmian, argumentując to brakiem pieniędzy.
W przypadku osób indywidualnych program zapobiegania wypaleniu najlepiej opracować podczas bezpośrednich rozmów. Bardzo dobrym rozwiązaniem są specjalistyczne programy coachingowe. Ich głównym zadaniem jest zapobieganie zjawisku wypalenia w pracy. Ich skuteczność będzie zależała od prawidłowego rozpoznania tego, co jest dla danej osoby ważne w miejscu pracy, czego ona oczekuje:
1. Czy chce mieć autonomię w pracy i sama pragnie podejmować decyzje, jak wykonywać zadania? Czy też woli, gdy szef sprawuje nad nią kontrolę i ustala, co, kiedy i jak ma wykonać, gdyż wtedy łatwiej jej się pracuje i nie musi podejmować decyzji?
2. Czy ma poczucie, iż zarabia za mało w stosunku do wkładanego w nią wysiłku i zaangażowania? Czy też obecne zarobki ją zadowalają?
3. Potrzebuje dobrej atmosfery w pracy, współpracy i poczucia wspólnoty? Czy raczej woli szybką pracę bez konieczności angażowania się w kontakty z innymi?
4. Czy uważa, że ma za dużo zadań i obowiązków, i oczekuje zmniejszenia obciążenia pracą? Czy może wręcz przeciwnie – chętnie przyjmie dodatkowe zlecenia?
5. Czy ma poczucie sprawiedliwego traktowania w pracy? A może denerwuje ją, że Iksiński mało robi, a jest ulubieńcem szefa i niezasłużenie się go nagradza?
6. Czy czuje, że praca jest w pełni zgodna z jej wartościami? A może nie zgadza się z tym, co się dzieje w pracy lub robi coś wbrew sobie?
No właśnie, a co Ty czujesz?
Czy czujesz się niedoceniany? Jesteś znudzony lub może stale przeciążony zadaniami i czujesz, że już więcej nie dasz rady? Czujesz się emocjonalnie wyczerpany i straciłeś poczucie ważności własnych dokonań?
Zapraszam na indywidualne sesje coachingowe
Pierwsza zapoznawcza sesja coachingowa (1 godz.) jest bezpłatna
Kim jest COACH? To osoba doświadczona we wspieraniu innych w realizacji ich celów i planów. Coach motywuje i dodaje odwagi w znajdywaniu rozwiązań problemów konkretnych osób. Pozostaje bezstronny i wolny od uprzedzeń, jest pełen życzliwości dla klientów. Podstawową zasadą coacha jest silne przekonanie, że każdy człowiek posiada wszystkie niezbędne zasoby, aby osiągnąć swoje cele, i tylko potrzebuje pewnego wsparcia w odkryciu swego prawdziwego potencjału!
KONTAKT:
Beata Pawełczyk-Cnudde
Certified Professional Coach (ICF member)
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
tel.: 0477 071 088
www.sloncewnas.eu (lub www.suninus.eu)
Gazetka 129 – marzec 2014
