O prawie przy kawie – rozmowa z Agnieszką Sità

„Mieszkam na stałe w Belgii i chciałabym zapytać, czy istnieje możliwość udzielenia pełnomocnictwa mojej siostrze do reprezentowania mnie w sprawie spadkowej i do sprzedaży mojego udziału w mieszkaniu po śmierci naszej mamy.”

„Gazetka”: Takie pytania pojawiają się chyba często?

Agnieszka Sità: Kilka, a nawet kilkanaście razy w miesiącu, pada pytanie o możliwość reprezentowania przed urzędami i sądami w Polsce. Nie każdy może udać się do kraju – czasem z powodu braku urlopu, ze względu na szkołę, z powodów zdrowotnych lub niepełnosprawności, niekiedy zaś dlatego, że to daleka i kosztowna podróż.

I co wtedy mówisz?

Zawsze staram się uzyskać jak najwięcej szczegółowych informacji dotyczących danej sprawy spadkowej. Muszę wiedzieć, jaki rodzaj pełnomocnictwa będzie konieczny.

Jeśli dobrze rozumiem, to oznacza, że jest kilka różnych rodzajów pełnomocnictw?

Ogólnie można powiedzieć, że istnieją trzy formy „upoważnień”, jak to nazywają klienci.

Pierwsze to pełnomocnictwo prywatne zwykłe, w którym napiszemy, że osoba X upoważnia osobę Y do reprezentowania w postępowaniu sądowym o stwierdzenie nabycia spadku po osobie Z, zmarłej w dniu D oraz w postępowaniu o dział spadku po osobie Z. Takie pełnomocnictwo podpisuje się odręcznie i przesyła pocztą. Należy jednak pamiętać, że polski Kodeks postępowania cywilnego określa krąg osób, które mogą nas reprezentować w postępowaniu spadkowym. W myśl art. 87 § 1 K.p.c. – pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny (…), a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

Druga możliwość to notarialne poświadczenie podpisu. Belgijski notariusz nie weryfikuje treści pełnomocnictwa, dlatego też dokument ten możemy napisać po polsku. Notariusz potwierdza jedynie to, że nasz podpis pod dokumentem jest autentyczny.

Można także napisać pełnomocnictwo po francusku i wówczas notariusz potwierdzi swoją pieczęcią treść oraz podpis.

Jednak należy pamiętać, że żaden z powyższych dokumentów nie podlega legalizacji, czyli nadaniu tzw. klauzuli apostille.

Do czego służy taka klauzula?

Apostille to takie podwójne sprawdzenie autentyczności aktu. To poświadczenie, że dany dokument pochodzi z właściwego urzędu – jest „niepodrobiony”. Dzięki temu można posługiwać się nim za granicą. Klauzulę taką wystawia tylko i wyłącznie Ministerstwo Spraw Zagranicznych kraju, w którym dany dokument jest sporządzony. UWAGA! W Belgii od 2018 r. apostille wystawiane są jedynie w wersji elektronicznej, więc klient nigdy nie otrzyma wersji papierowej.

Czy istnieją pełnomocnictwa podlegające opatrzeniu klauzulą apostille?

I tu właśnie chciałam powrócić do kazusu z początku naszej rozmowy. Osoba, która pyta o pełnomocnictwo, precyzuje, że ma ono obejmować sprzedaż jej udziału w mieszkaniu po zmarłej mamie. W takim przypadku jedyną dopuszczalną formą pełnomocnictwa będzie pełnomocnictwo notarialne opatrzone klauzulą apostille.

Pełnomocnictwo do zbycia mieszkania (lub udziału) powinno być udzielone w formie aktu notarialnego, ponieważ musi ono być w takiej samej formie, w jakiej musi być zawarta umowa sprzedaży mieszkania.

Jak wskazuje art. 158 Kodeksu cywilnego – umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione. Z kolei stosownie do art. 99 § 1 K.c., jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.

Aby ta pani mogła ustanowić siostrę swoim pełnomocnikiem do sprzedaży mieszkania (lub udziału), musi zostać sporządzone pełnomocnictwo notarialne. W tym celu może ona skorzystać z usług belgijskiego notariusza (jeśli potrzeba, to z moją pomocą). Pełnomocnictwo notarialne (jak każdy inny akt notarialny) sporządzone w Belgii i mające służyć w polskim obrocie prawnym powinno być opatrzone klauzulą legalizacyjną oraz przetłumaczone przysięgle, co także wykonujemy.

To wszystko brzmi dość skomplikowanie…

W pierwszej chwili można mieć takie wrażenie – ale gdy spokojnie wytłumaczę klientowi wszystkie etapy, okazuje się, że nie taki diabeł straszny.

Dziękuję za rozmowę.

 

www.trampolina.be

 

 

Gazetka 217 – grudzień 2022