W okresie od 13 do 26 maja 2024 r. w wielu przedsiębiorstwach w Belgii zostaną przeprowadzone wybory, w których pracownicy wybiorą swoich przedstawicieli związkowych do rad zakładowych i komitetów do spraw prewencji i ochrony w miejscu pracy. Wybrane osoby będą pełniły funkcję rzeczników pracowników w swoich przedsiębiorstwach. Będą reprezentowały swoich kolegów w dialogu społecznym z pracodawcą w swoim przedsiębiorstwie.
Wybory do rad zakładowych (w przedsiębiorstwach zatrudniających 100 lub więcej pracowników) i do komitetów do spraw prewencji i ochrony w miejscu pracy (w przedsiębiorstwach liczących 50 lub więcej pracowników) odbywają się co 4 lata.
DLACZEGO WARTO WZIĄĆ UDZIAŁ W WYBORACH DO RAD ZAKŁADOWYCH?
W obronie praw pracowników
Wybrane osoby będą wyrazicielami opinii wszystkich osób zatrudnionych w firmie. Ich zadaniem będzie zbieranie skarg i pytań, by następnie omawiać je z kierownictwem. Będą walczyć o bezpieczniejsze miejsca pracy, lepsze warunki zatrudnienia, mniejszy stres w miejscu pracy oraz więcej możliwości do połączenia życia zawodowego z rodzinnym. Jednocześnie będą dążyły do utrzymania lub rozszerzenia obecnego zatrudnienia, lepszych i uczciwych wynagrodzeń, równych szans dla kobiet mężczyzn i zapewnienia większej możliwości rozwoju i promocji.
Przedstawiciele związkowi są bardziej wrażliwi na sytuację kolegów, którzy muszą pracować w trudnych warunkach lub są zagrożeni utratą pracy. Walczą o równe płace za tę samą pracę oraz o jednakowe możliwości dokształcania zawodowego dla wszystkich pracowników, również dla starszych, zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin oraz dla słabo wykształconych. Dla kolegów z pracy są osobami pierwszego kontaktu w razie problemów w pracy. Szukają rozwiązań w porozumieniu z pracodawcą, a jeśli trzeba, również z pracownikami związków zawodowych. Ich obecność w przedsiębiorstwie ma zapewnić pozostałym kolegom pewność i bezpieczeństwo pracy.
Rada zakładowa
Składa się z jednakowej liczby członków delegacji pracodawcy oraz członków delegacji pracowników. Pracodawcę reprezentują przedstawiciele kadry kierowniczej, a pracowników – przedstawiciele związkowi. Rada zakładowa ma kompetencje związane z rozwojem zatrudnienia w przedsiębiorstwie oraz uprawnienia do podejmowania decyzji w kwestiach ekonomiczno-finansowych. Raz do roku, kwartalnie lub okazjonalnie dyrekcja firmy musi informować radę zakładową o stanie i ewolucji zatrudnienia w firmie. Wszelkie zmiany dotyczące organizacji pracy muszą być uprzednio omówione i skonsultowane z radą zakładową.
Rada zakładowa ma również prawo doradzać oraz podejmować decyzje dotyczące m.in. urlopów wypoczynkowych, zastępczych dni świątecznych, szkoleń i zmian kwalifikacji pracowników, urlopów edukacyjnych, zamknięcia lub restrukturyzacji przedsiębiorstwa, urlopów wychowawczych, monitoringu itd. Raz na rok, raz na kwartał lub okazjonalnie rada zakładowa musi być informowana o ekonomiczno-finansowej sytuacji przedsiębiorstwa. Inwestycje w innowacje technologiczne muszą być z nią uprzednio omówione.
Komitet do spraw prewencji i ochrony w miejscu pracy
Podobnie jak rada zakładowa komitet ten składa się z jednakowej liczby przedstawicieli delegacji pracodawcy oraz przedstawicieli delegacji pracowników i pełni ważną funkcję w dążeniu do poprawy warunków pracy w przedsiębiorstwie. Czuwa nad bezpieczeństwem pracy, ergonomią, dba o sprzyjające zdrowiu warunki pracy i minimalizację poziomu stresu w miejscu pracy. Ma zapobiegać sytuacjom zwiększającym ryzyko wypadków przy pracy i chorób zawodowych. W razie wypadku przy pracy musi zbadać jego przyczyny oraz zadbać o prawa pracownika, który mu uległ. Pracodawca ma obowiązek konsultowania z komitetem wszystkich projektów oraz zmian w przedsiębiorstwie, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników.
Kandydaci
Kandydatem może być każdy pracownik przedsiębiorstwa między 18. a 65. rokiem życia, zrzeszony w związku zawodowym, który nie jest pracownikiem kadry zarządzającej i ma minimum 6 miesięcy stażu pracy w przedsiębiorstwie. Kandydaci na przedstawicieli młodocianych pracowników muszą mieć ukończone 16 lat, ale nie mogą przekroczyć 25. roku życia. Osoby, które zgłoszą się jako kandydaci, są chronione przed zwolnieniem z pracy lub przed zmianą funkcji od 65 dni przed datą wyborów w przedsiębiorstwie (w tym przypadku okres ochrony zaczyna się od 14 do 27 stycznia 2024 r.) i trwa aż do kolejnych wyborów związkowych (czyli 4 lata) nawet w przypadku, kiedy dany kandydat nie został wybrany jako przedstawiciel delegacji związkowej.
Pracownicy związków zawodowych poszukują pracowników, którzy chcą reprezentować swoich kolegów w konsultacjach z pracodawcą i którzy sądzą, że w ich przedsiębiorstwie potrzebne są zmiany oraz współdecydować o wynagrodzeniach, warunkach pracy, odzieży roboczej, kosztach transportu, szkoleniach. Aby wspierać nowych kandydatów i osoby już wybrane, związki zawodowe zapewniają szereg środków pomocniczych: odpowiednie szkolenia, na których kandydat lub osoba wybrana poznaje swoje prawa i obowiązki, uczy się jak negocjować oraz jak wypowiadać się na zebraniach. Otrzymują oni również wsparcie, doradztwo ekspertów, czasopisma i broszury, pomoc ze strony personelu z ACV-CSC, kontakt z doświadczonymi działaczami.
Związki zawodowe tworzą listy kandydatów w poszczególnych przedsiębiorstwach. Liczba osób, które mogą być wybrane na przedstawicieli pracowników, zależy od liczby pracowników w danym przedsiębiorstwie.
Listy kandydatów do rad zakładowych oraz komitetów do spraw bezpieczeństwa i prewencji w miejscu pracy muszą zostać opublikowane przez pracodawców w okresie od 24 marca do 6 kwietnia 2024 r. Listy te muszą dotrzeć do wszystkich pracowników, np. drogą elektroniczną, lub muszą zostać wywieszone w przedsiębiorstwie w miejscach ogólnodostępnych dla wszystkich zatrudnionych.
Osoby zainteresowane kandydowaniem mogą kontaktować się z ACV-CSC przez e-mail:
- j. niderlandzki: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- j. francuski: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- j. angielski: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- j. niemiecki: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Kto może głosować?
Prawo głosu mają wszyscy pracownicy związani umową o pracę lub umową szkoleniową z przedsiębiorstwem. Warunkiem jest aby pracownicy byli zatrudnieni w przedsiębiorstwie przez co najmniej trzy miesiące.
Prawo do głosowania mają równiez pracownicy zatrudnieni przez interim, pod warunkiem, ze przepracują w przedsiębiorstwie minimum 32 dni (z przerwą lub bez) w okresie od 1 listopada 2023 do 31 stycznia 2024 r.
Statystyki
Dialog społeczny i obecność związków zawodowych w przedsiebiorstwach mają duże znaczenie. Rada zakładowa oraz komitet ds. bezpieczeństwa i ochrony w miejscu pracy mają duży wpływ na warunki pracy i płac w przedsiębiorstwach.
Badania naukowe poparte oficjalnymi rocznymi raportami i bilansami przedsiębiorstw dowodzą, iż w przedsiębiorstwach, w których obecne są delegacje związkowe, średnia płaca pracowników jest wyższa niż płace pracowników w przedsiębiorstwach bez delegacji związkowych. Więcej też inwestuje się w kształcenie i szkolenie personelu. Różnica ta waha się w niektórych sektorach od 10% do nawet 30%.
W firmach, w których wybiera się przedstawicieli pracowników wzrasta bezpieczeństwo zatrudnienia, wzarsta liczba umów na czas nieokreślony a spada liczba umów tymczasowych. Według danych Funduszu Wypadków przy Pracy ryzyko wystąpienia wypadków jest w takich przedsiębiorstwach o wiele mniejsze, ponieważ poświęca się dużo uwagi bezpieczeństwu w pracy. Statystyki sądów pracy dowodzą, iż aż 75% postępowań prawnych wszczynanych przez ACV-CSC toczy się przeciwko pracodawcom – firmom w których nie ma delegacji związkowych. Wiele nieporozumień i konfliktów można rozwiązać szybciej i często bez sądu pracy w przedsiębiorstwach, w których są obecne związki zawodowe.
Wiecej infomracji znajdą Państwo na stronach ACV-CSC:
- w jęz. niderlandzkim: www.hetacv.be/sociale-verkiezingen
- w jęz. francuskim: www.lacsc.be/elections-sociales
- w jęz. niemieckim: www.diecsc.be/sozialwahlen
- w jęz. angielskim: www.acvcsc.be/social-elections-2024
Gazetka 227 – grudzień 2023
