Co musimy wiedzieć o nowych przepisach

Performance Énergétique des Bâtiments (PEB) to unijny system oceny i norm efektywności energetycznej budynków, obowiązujący także w Brukseli. Oznacza on szereg wymagań dotyczących izolacji, ogrzewania, wentylacji i ogólnej energooszczędności budynków. W ostatnim czasie przepisy PEB w Regionie Stołecznym Brukseli zostały zaostrzone – zwłaszcza od 1 stycznia 2025 r. nastąpiły istotne zmiany, które mają wpływ na wszystkich planujących budowę, rozbudowę czy remont domu. Celem jest ograniczenie emisji CO₂ z budynków, które odpowiadają za aż 70% emisji w Brukseli, i osiągnięcie ambitnych celów klimatycznych do 2030 i 2050 r. 

Poniższy poradnik – skierowany do Polonii mieszkającej w Brukseli – wyjaśnia wszystkie zawiłości. 

Należy pamiętać: Bruksela już od kilku lat wyznacza bardzo wysokie standardy energetyczne – od 2015 r. wszystkie nowe budynki muszą spełniać rygorystyczne normy budynku pasywnego. Nowe przepisy w 2025 r. idą jeszcze dalej, szczególnie ograniczając stosowanie paliw kopalnych do ogrzewania. Dzięki poniższym informacjom unikniesz kosztownych błędów i kar, a twój dom będzie energooszczędny i przyjazny środowisku.

NOWE BUDYNKI – ZAOSTRZONE NORMY OD 2025

Zaostrzone wymagania PEB w Brukseli obowiązują dla pozwoleń złożonych od 1 stycznia 2025 r. Planując budowę domu lub budynku mieszkalnego w Brukseli, należy pamiętać o kluczowych zasadach dla nowych budynków:

● Zakaz instalowania kotłów na gaz ziemny i olej opałowy w nowych budynkach. Dotyczy to nowych domów i inwestycji mieszkaniowych objętych pozwoleniem po 1 stycznia br. Zgodnie z przepisami, od 2025 r. „nowe budynki w Brukseli będą musiały korzystać z systemów grzewczych opartych na energii odnawialnej lub sieciach ciepłowniczych”. Projekt ogrzewania musi zakładać rozwiązania bezemisyjne, czyli wysokoefektywne systemy grzewcze. Wyjątki mogą dotyczyć sytuacji szczególnych, tzw. uzasadnione derogacje.

● Wysokoefektywne systemy grzewcze – dozwolone i zalecane są systemy wykorzystujące odnawialne źródła energii, np.: powietrzne lub gruntowe pompy ciepła, kotły na biomasę (np. pelet drzewny) spełniające surowe normy emisji, ogrzewanie elektryczne połączone z fotowoltaiką czy też podłączenie do sieci ciepłowniczej, o ile taka istnieje w okolicy. Nowy budynek może również wykorzystywać systemy hybrydowe (np. pompa ciepła wspomagana kotłem gazowym), ale uwaga: w praktyce od 2025 r. nie uzyskamy nowego przyłącza gazu do budynku, więc i system hybrydowy z gazem nie wchodzi w rachubę. 

● Standard pasywny / NZEB. Nowo projektowany dom musi osiągać bardzo wysoki standard energetyczny. W Brukseli od 2015 r. obowiązywała praktycznie norma domu pasywnego dla każdej nowej budowy, co oznacza m.in. doskonałą izolację (współczynnik izolacji tzw. poziom K poniżej 40, a docelowo nawet <15), bardzo dobrą szczelność budynku i rekuperację (wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła). Od 2021 r. wymagany był już standard niemal zeroemisyjny (tzw. budynek zéro énergie, czyli pasywny, plus własna produkcja energii). W praktyce zatem projekt musi przewidywać grube ocieplenie ścian, dachu i podłóg, energooszczędne okna (najczęściej trzyszybowe), system wentylacyjny z odzyskiem ciepła oraz zwykłe instalacje produkujące energię (jak panele fotowoltaiczne). Tylko taki budynek uzyska pozytywną ocenę PEB i pozwolenie.

● Obowiązkowa dokumentacja energetyczna do pozwolenia. Do wniosku o pozwolenie na budowę nowego budynku trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające, że projekt spełnia powyższe normy. Architekt wraz z uprawnionym doradcą PEB sporządza obliczenia projektowe PEB, które obejmują m.in. bilans energetyczny budynku, izolacyjność przegród, zapotrzebowanie na energię pierwotną oraz dobór systemów grzewczych/chłodzących. Już na etapie projektu trzeba wykazać, że budynek osiągnie wymagany poziom efektywności. Np. przy składaniu wniosku o pozwolenie w Brukseli w dokumentacji trzeba podać przewidywane roczne zużycie energii pierwotnej (w kWh/m²). Zazwyczaj też należy w projekcie przedstawić studium wykonalności OZE, czyli analizę możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł (słońca, geotermii, biomasy, itp.). 

● Odbiór i certyfikat PEB. Zanim nowy dom zostanie oddany do użytku, konieczne będzie przeprowadzenie testów potwierdzających założone parametry (np. blower door test na szczelność powietrzną) i sporządzenie przez uprawnionego eksperta certyfikatu PEB. Certyfikat ten potwierdza klasę energetyczną i jest wymagany do legalnego zamieszkania w domu oraz przy ewentualnej sprzedaży lub wynajmie. W Regionie Stołecznym Brukseli już teraz certyfikat PEB jest obowiązkowy dla nowych budynków, a do 2030 r. będzie go musiało mieć każde mieszkanie i dom, nawet nieprzeznaczone do sprzedaży.

Podsumowanie dla nowych budynków
Planując budowę, nastaw się na dom pasywny/zeroenergetyczny, ogrzewany pompą ciepła lub innym odnawialnym źródłem. Nie uzyskasz zgody na montaż kotła na gaz lub olej opałowy. Zadbaj o pełną dokumentację PEB i spełnienie wymogów energetycznych, bo bez tego urząd nie wyda pozwolenia na budowę. Dobra wiadomość jest taka, że mimo wyższych kosztów początkowych dom będzie zużywał minimalne ilości energii, co oznacza niższe rachunki i wyższą wartość nieruchomości.

ROZBUDOWA ISTNIEJĄCEGO DOMU 

Rozbudowa (nadbudowa, dobudowanie części budynku) to częsty sposób na powiększenie przestrzeni życiowej. W Brukseli w tym wypadku również trzeba uwzględnić przepisy PEB, choć dokładne wymagania zależą od skali i zakresu inwestycji. Kluczowe kwestie przy rozbudowie to: czy dodawana część budynku będzie traktowana jako nowa jednostka PEB oraz jak rozbudowa wpłynie na całość bilansu energetycznego budynku. 

● Zakres rozbudowy a przepisy. Im większa i bardziej gruntowna rozbudowa, tym wymagania bardziej zbliżone do tych, które obowiązują przy budowie od zera. Jeśli rozbudowa obejmuje wymianę lub odbudowę większości przegród (ścian, dachu itp.) i instalacji, traktowana jest jak budynek nowy. W Brukseli wprowadzono pojęcie „jednostki PEB asymilowanej z nową” – dotyczy to projektów, w których co najmniej 75% powierzchni przegród zewnętrznych jest nowo zbudowane lub przebudowane oraz wszystkie instalacje techniczne (ogrzewanie, wentylacja, itd.) zostają zainstalowane na nowo. Taka rozbudowa podlega identycznym wymaganiom jak nowy budynek: zakaz kotłów gazowych/olejowych, osiągnięcie standardu pasywnego i pełna dokumentacja PEB do pozwolenia. Jeśli więc w planach jest dobudowanie np. nowego skrzydła domu i odnowienie większość starej części, całość będzie musiała spełniać obecne normy dla nowych budynków.

● Mniejsze rozbudowy. W przypadku mniejszych dobudówek (np. dobudowanie jednego pokoju, garażu, nadbudowa dodatkowego piętra na części budynku) przepisy też wymagają spełnienia aktualnych norm dla dobudowanej części, ale bez konieczności ingerowania w całą istniejącą strukturę. Nowa część domu musi być zaprojektowana zgodnie z obowiązującymi standardami PEB (izolacja ścian, dachu, okien na poziomie wymaganym dla nowych budynków, odpowiednia wentylacja tej części itp.). Natomiast istniejąca część budynku nie zawsze musi być w pełni dostosowana do nowych norm, o ile rozbudowa jej nie obejmuje. W praktyce jednak często trudniej jest „doczepić” nieefektywną energetycznie starą część do superizolowanej nowej – dlatego zaleca się przy okazji rozbudowy poprawić izolację i systemy także w istniejącym segmencie domu, aby całość działała spójnie. 

● Ogrzewanie w rozbudowanym domu zależy od stanu istniejącej instalacji:

Jeżeli dotychczas dom ogrzewany był kotłem gazowym, można (na razie) dalej go używać do ogrzewania zarówno starej, jak i nowej części – o ile wydajność kotła na to pozwoli. Dokładanie nowego kotła gazowego specjalnie dla dobudówki jest jednak niewskazane, a od strony formalnej (jeśli dobudówka traktowana jest jako część istniejącego budynku) nie ma zakazu rozbudowy instalacji gazowej wewnątrz. Jednak zwiększenie zapotrzebowania na ciepło może wymusić wymianę kotła na większy, a instalując nowy kocioł gazowy w 2025 r. i później, narażamy się na krótką żywotność takiego rozwiązania (Bruksela planuje stopniowe wycofywanie gazu z ogrzewania budynków). Warto więc rozważyć np. zainstalowanie pompy ciepła do obsługi nowej części domu lub modernizację całego systemu grzewczego na pompę dla całości.
Jeżeli obecnie mamy ogrzewanie olejowe, nie zainstalujemy nowego kotła olejowego nawet w ramach modernizacji. Od 1 czerwca 2025 r. obowiązuje całkowity zakaz instalowania nowych kotłów na olej opałowy w Brukseli (dotyczy to również wymiany starego kotła na nowy). Możliwe są jedynie kotły na biopaliwo ciekłe o bardzo wysokiej sprawności, ale w praktyce są rzadko stosowane. Dlatego przy rozbudowie domu ogrzewanego dotąd olejem w zasadzie jedynym rozsądnym pomysłem jest przejście na inne źródło ciepła (pompa ciepła, pellet lub gaz – jeśli jest dostępny, choć długofalowo też będzie wycofywany).
Jeśli planujemy osobny system grzewczy dla dobudowanej części (np. oddzielne ogrzewanie podłogowe z osobnym źródłem ciepła), dopuszczalne będą tylko systemy bezemisyjne (np. osobna mała pompa ciepła dla dobudówki). Najczęściej jednak integruje się nową część z istniejącym systemem ogrzewania budynku, usprawniając go w miarę potrzeb.

● Dokumentacja PEB do rozbudowy – składając wniosek o pozwolenie na rozbudowę, trzeba wykazać, że projektowana dobudowa spełni wymagania energetyczne. W dokumentacji PEB znajdą się obliczenia dotyczące nowych przegród (ścian, dachu itp.), okien, a także analiza wpływu rozbudowy na bilans energetyczny całego domu. Urząd oceni m.in., czy po rozbudowie budynek nie będzie nadmiernie energochłonny. Doradca PEB określi, jakie parametry musi mieć dobudowana część (np. współczynnik przenikania ciepła U ścian, dachu) oraz czy konieczne są dodatkowe ulepszenia w starym budynku, by całość była zgodna z przepisami. Np. przy dobudowywaniu ogrzewanej części mieszkalnej można zostać zobowiązanym do docieplenia wspólnej ściany między starą a nową częścią, by nie powstały mostki cieplne. W praktyce proces zatwierdzania projektu rozbudowy pod kątem PEB jest podobny do tego dla nowych budynków – projekt musi zostać oceniony przez eksperta PEB i dopuszczony przez urząd z perspektywy norm energetycznych.

Podsumowanie dla rozbudów
Mała dobudówka wymaga zastosowania nowoczesnych standardów w nowej części, ale pozwala zazwyczaj zachować dotychczasowe ogrzewanie (zwłaszcza jeśli to gaz) – choć warto myśleć przyszłościowo o jego zmianie. Duża rozbudowa to de facto nowy budynek, a więc pełne zastosowanie nowych wymogów (brak paliw kopalnych, standard pasywny). W każdym przypadku trzeba się przygotować na dodatkowe formalności PEB przy pozwoleniu. Dobrze jest skonsultować swój projekt z architektem i doradcą energetycznym już na wczesnym etapie, aby ustalić, jak rozbudować dom zgodnie z przepisami, a jednocześnie efektywnie kosztowo.

Masz pytania? Zapraszamy do kontaktu: 
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.,
+32 497 458 154