Dwanaście pytań… tylko pozornie łatwych. Zakryj odpowiedzi i sprawdź się!
- Dlaczego obchodzi się Boże Narodzenie w nocy z 24 na 25 grudnia?
Ewangelie nie podają daty narodzenia Jezusa. Wybrano koniec grudnia, by przeciwstawić się rozwojowi pogańskiego święta związanego z kultem słonecznym, a także dlatego, że 25 grudnia to czas zimowego przesilenia dnia i nocy, czyli moment, od którego ciemności nocy stają się krótsze na rzecz jasności dnia. Symbolika i związek tej daty z cyklem astrologicznym nadawały się, by czcić narodziny Jezusa – „światłości świata”.
- Kiedy 25 grudnia stał się dniem Bożego Narodzenia?
W IV w., kiedy to święto Bożego Narodzenia weszło do kalendarza liturgicznego. Stało się to za sprawą papieża Juliusza I, który ustalił obchodzenie tego święta na 25 grudnia.
- Gdzie narodził się Jezus?
W Betlejem, małym mieście położonym w Judei w odległości 10 kilometrów od Jerozolimy. Dziś znajduje się ono na terenie Palestyny. Maryja i Józef – mieszkający w Nazarecie – udali się właśnie do Betlejem, bo musieli uczestniczyć w spisie ludności nakazanym przez Augusta, cesarza rzymskiego. Spis przeprowadzał Kwiryniusz, namiestnik Syrii.
- Jezus narodził się w grocie czy w stajence?
W licznych przedstawieniach malarskich i w kolędach często sceną narodzenia Jezusa jest stajnia lub szopa. Ale najpewniej Jezus przyszedł na świat w skalnej grocie na obrzeżach Betlejem. Ewangelia św. Łukasza wspomina tylko o żłobie, w którym został położony owinięty w pieluszki Jezus. W starożytności często wykorzystywano groty i jaskinie jako miejsca schronienia, wiele domów miało pomieszczenia wydrążone w skale.
- W którym roku urodził się Jezus?
Najpewniej w 6 r. p.n.e. – mnich Dionizy Mały, obliczając datę narodzin Jezusa, pomylił się w swoich obliczeniach.
- Kiedy i gdzie powstał pierwszy żłóbek?
W 1223 r. z inicjatywy św. Franciszka z Asyżu w miejscowości Greccio, niedaleko Rzymu. Była to żywa szopka bożonarodzeniowa – przedstawiała wnętrze groty narodzenia Jezusa oraz ludzi i zwierzęta. Szopki powstawały początkowo przy klasztorach franciszkańskich, ale z czasem zwyczaj ich budowy rozprzestrzenił się na cały świat.
- Kim byli Mędrcy ze Wschodu i ilu ich było?
Tradycja wczesnochrześcijańska mówi o Trzech Królach i podaje ich imiona: Kacper, Melchior i Baltazar. Przedstawia się ich jako mężczyzn w różnym wieku i w strojach Europejczyka, Azjaty i Afrykańczyka. Mówi się, że byli magami. Ale tak naprawdę powiedzieć o nich można, że byli wędrowcami i przebyli długą drogę, by złożyć Jezusowi kosztowne dary. Nie wiadomo także, czy było ich trzech – Ewangelia św. Mateusza mówi o trzech darach i być może stąd przekonanie, że tyle było Mędrców.
- Dlaczego ofiarujemy sobie prezenty w czasie Bożego Narodzenia?
Na wspomnienie darów, czyli złota, mirry i kadzidła, które Trzej Królowie złożyli w darze nowonarodzonemu Jezusowi. Były to dary niezwykle kosztowne i chyba stąd bierze się przekonanie, że i dzisiejsze prezenty muszą być odpowiednio bogate.
- Dlaczego ubieramy choinkę na święta?
Zwyczaj pochodzi z Niemiec – w dzień Wigilii przynoszono do domów jodłę lub świerk dla ich zapachu i żeby odgonić złe duchy. Ale to mieszkańcy Alzacji na początku XVI w. jako pierwsi otrzymali prawo ścinania drzewek iglastych przed świętami. Ozdabiali je kwiatami, jabłkami, papierowymi ozdobami, słodyczami. I właśnie taka choinka spodobała się Lutrowi, który zachęcał do spędzania świąt w domowym zaciszu, a zielone drzewko na pewno pomagało stworzyć odpowiednią atmosferę. Do Polski tradycja ta dotarła w czasie zaborów za sprawą niemieckich protestantów. Początkowo zwyczaj zadomowił się tylko w miastach, ale w końcu dotarł na wieś, gdzie wyparł rodzimą podłaźniczkę (czubek jodły lub świerku zawieszany u sufitu) oraz jeszcze starszą słowiańską tradycję ozdabiania snopu zboża.
- Skąd się wzięły bombki choinkowe?
Francuzi twierdzą, że szklane bombki wprowadzono u nich dokładnie w 1858 r., kiedy z powodu suszy zbiory jabłek były katastrofalne i trzeba było szybko wymyślić alternatywę dla tej popularnej ozdoby choinkowej. Ale bombki zaczęto tworzyć już wcześniej, a w 1847 r. w miejscowości Lauscha w Turyngii opracowano nową metodę ich produkcji. Ponoć producent szkła, Hans Greiner, nie miał pieniędzy na prawdziwe dekoracje i dlatego zrobił błyszczące cuda w kształcie orzechów, jabłek i innych owoców. Zaś obecnie to Polska jest potentatem na skalę światową w produkcji bombek ręcznie robionych.
- Która kolęda jest najbardziej popularna?
Oczywiście „Cicha noc”, śpiewana co roku w ponad 300 językach na całym świecie. Pieśń została wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO jako światowa pieśń pokoju oraz międzynarodowy skarb kultury i tradycji muzycznej.
- Jak to się stało, że Święty Mikołaj osiedlił się w Laponii?
Finlandia ogłosiła się ojczyzną Świętego Mikołaja całkiem niedawno, bo dopiero w połowie lat 80. Pomogła w tym wizyta Eleanor Roosevelt, która w 1950 r. odwiedziła region koła podbiegunowego z ramienia UNICEF-u. Z okazji jej przybycia zbudowano chatkę Świętego Mikołaja – a potem już tylko rozwijano ten lukratywny biznes.
Sylwia Maj
Gazetka 207 – grudzień 2021
