Pracujemy w Belgii, ale nasza rodzina przebywa w Polsce. Jak powinniśmy być opodatkowani? Gdzie uzyskać właściwe informacje? W którym kraju jesteśmy rezydentami pod względem podatkowym? Jakie konsekwencje podatkowe ma dla nas status rezydenta?

 

Podatek dochodowy to kwestia rodząca wiele pytań, wątpliwości, a często nawet obaw. W praktyce jest to zagadnienie bardzo kłopotliwe zarówno dla podatników, jak i dla służb podatkowych.

 

REZYDENT CZY NIEREZYDENT

 

Status fiskalny podatnika zależy od kilku czynników i jest ustalany indywidualnie przez urząd skarbowy.

 

Osoby przebywające w Belgii dłużej niż 8 dni mają obowiązek zgłoszenia się do urzędu gminy w celu zameldowania się. Osoby, które przebywają w Belgii dłużej niż 3 miesiące, otrzymują belgijski numer identyfikacyjny – odpowiednik polskiego numeru PESEL. Służby podatkowe traktują takie osoby jako rezydentów Belgii do celów podatkowych. Oznacza to, że takie osoby w Belgii mają nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli są zobowiązane do wykazywania w zeznaniu podatkowym wszystkich dochodów niezależnie od tego, w którym kraju zostały one osiągnięte.

 

Problem pojawia się, kiedy osoba będąca rezydentem do celów podatkowych w Belgii ma rodzinę (współmałżonka i dzieci) w Polsce, a w Belgii rozliczana jest jako osoba samotna. Zgodnie z belgijską ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnik może korzystać z ulg podatkowych na osoby na utrzymaniu oraz z tzw. „ilorazu małżeńskiego” („Gazetka”, maj 2013) tylko wtedy, kiedy te osoby mieszkają z nim oficjalnie pod tym samym adresem. Jeśli dzieci i współmałżonek podatnika nie mieszkają w Belgii, belgijski fiskus, zgodnie z belgijską ordynacją podatkową, nie uznaje wykazanych w zeznaniu podatnika członków rodziny.

 

Problem może pojawić się również w Polsce, jeśli podatnik nie ustali uprzednio swojego statusu fiskalnego. Zgodnie z polską ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych polski fiskus również może traktować taką osobę jako rezydenta do celów podatkowych w Polsce.

 

Zarówno Belgia, jak i Polska rozliczają taką osobę zgodnie z wewnętrznymi przepisami państwa. W takiej sytuacji występuje podwójne opodatkowanie, ponieważ rezydent do celów podatkowych w danym kraju rozlicza się ze wszystkich dochodów niezależnie od kraju, w którym je uzyskał, i w obydwu krajach musiałby zapłać od nich podatek. Jest to sytuacja niewłaściwa, ponieważ zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania ta sama osoba nie może być rezydentem do celów podatkowych w dwóch krajach jednocześnie. W takiej sytuacji należy zwrócić się do urzędu skarbowego w celu ustalenia statusu podatkowego (rezydent czy nierezydent).

 

Polski urząd skarbowy weźmie również pod uwagę przepisy z polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dn. 26 lipca 1991 r., w której: za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

 

Jeśli na podstawie wyżej wymienionych kryteriów nie można jednoznacznie ustalić statusu fiskalnego podatnika, wówczas należy zastosować kryteria zawarte w Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania z dnia 20 sierpnia 2001 r.

 

Na przykład jeśli dana osoba ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach (Polsce i Belgii), to za miejsce zamieszkania do celów podatkowych uważa się to Państwo, w którym ta osoba ma stałe miejsce zamieszkania.

Jeżeli nie można ustalić, w którym Państwie osoba ma ośrodek interesów życiowych, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Państw, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym zwykle przebywa;

jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obu Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, którego jest obywatelem;

jeżeli osoba jest obywatelem obydwu Państw lub nie jest obywatelem żadnego z nich, to właściwe organy Umawiających się Państw rozstrzygną sprawę w drodze wzajemnego porozumienia.

Jeśli np. polski urząd skarbowy ustali, że dana osoba jest rezydentem do celów podatkowych w Polsce, to automatycznie jest ona nierezydentem de celów podatkowych w Belgii. Urząd skarbowy w Polsce może na prośbę podatnika wydać tzw. certyfikat rezydencji podatkowej, który podatnik powinien przedłożyć w belgijskim urzędzie skarbowym. Belgijski urząd skarbowy musi traktować taką osobę jako nierezydenta do celów podatkowych w Belgii, co oznacza, że podatnik będzie miał ograniczony obowiązek podatkowy i będzie rozliczał się jedynie z dochodów osiągniętych na terenie Belgii. W polskim zeznaniu podatkowym – oprócz ewentualnych dochodów osiągniętych w Polsce – podatnik również będzie musiał wykazać dochody osiągnięte w Belgii, ale nie będą one mogły być opodatkowane w Polsce. Jednak ze względu na metodę proporcjonalnego odliczenia podatku może okazać się, że w Polsce podatnik będzie musiał dopłacić część podatku dochodowego, która nie została odprowadzona w Belgii.

 

Jeśli okaże się, że podatnik jest nierezydentem do celów podatkowych w Polsce, wówczas jest automatycznie rezydentem do celów podatkowych w Belgii. W takiej sytuacji w Belgii będzie musiał wykazywać wszystkie dochody, niezależnie od tego, w którym kraju je uzyskał. W Polsce natomiast będzie miał obowiązek rozliczania się jedynie z dochodów osiągniętych w Polsce. Jeśli podatnik nie osiąga dochodów w Polsce, może być zwolniony ze składania zeznań w polskim urzędzie skarbowym.

 

PROBLEMY Z USTALENIEM STATUSU FISKALNEGO

 

Ze względu na różne interpretacje Konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz wewnętrznych przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustalenie właściwego statusu fiskalnego bywa bardzo trudne. W razie wątpliwości można skorzystać z pomocy polskich izb skarbowych. W tym celu należy złożyć wniosek do izby skarbowej odpowiedniej dla miejsca zamieszkania podatnika o indywidualną interpretację ordynacji podatkowej. Formularz wniosku, dodatkowe informacje oraz adresy izb skarbowych można znaleźć na stronie internetowej polskiego Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl lub www.kip.gov.pl. Wydana przez izbę skarbową interpretacja indywidualna musi zostać zastosowana przez organy podatkowe zarówno w Polsce, jak i w Belgii.

 

POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE

 

Po ustaleniu właściwego statusu fiskalnego podatnik ma prawo odwołać się od rozliczenia podatkowego w kraju, w którym niesłuszne był traktowany jako rezydent tego kraju. W takiej sytuacji ma on również prawo do zwrotu nadpłaconego podatku dochodowego od osób fizycznych.

 

Więcej informacji na temat statusów fiskalnych można uzyskać w Polsce w Krajowej Informacji Podatkowej – tel. +48 22 330 03 30 lub 801 055 055 (z Polski) oraz w centrum informacyjnym belgijskiego Ministerstwa Finansów – tel. +32 257 257 57.

 

 

Aldona Kuczyńska-Naskręt

 

 

Uwaga: Artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi wykładni prawa.

 

Źródło:

  • Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym z dn. 20 sierpnia 2001 r.,
  • Polska ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dn. 26 lipca 1991 r.,
  • Belgijska ordynacja podatkowa,
  • Opracowanie własne.

 

 

 

Gazetka 122 – czerwiec 2013