Na wysokość świadczenia emerytalnego ma wpływ kilka czynników, m.in.: okres zatrudnienia, wysokość płacy, praca w różnych systemach (pracownik, osoba samozatrudniona, pracownik sektora publicznego), praca za granicą, okresy bezrobocia, okresy niezdolności do pracy, inne okresy nieaktywności zawodowej i sytuacja rodzinna. Ze świadczenia emerytalnego potrącane są składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy.

Za każdy przepracowany rok (jako pracownik) fundusz emerytalny RVP/ONP dokonuje obliczenia emerytury według następujące formuły:

Całkowite wynagrodzenie x

współczynnik przeszacowania

 

x 60% lub 75% (w zależności

od sytuacji rodzinnej)

45

● Całkowite wynagrodzenie to suma wynagrodzeń brutto, na które składają się:

● Współczynnik przeszacowania służy do regulacji wcześniejszych płac w stosunku do obecnego poziomu kosztów utrzymania.

● 45 – w Belgii pełny okres kariery zawodowej wynosi 45 lat.

W zależności od sytuacji rodzinnej wynik mnoży się przez 60% (w przypadku osoby samotnej) lub przez 70% (w przypadku osoby mającej rodzinę).

Wyniki obliczeń za każdy rok zatrudnienia są sumowane. W ten sposób oblicza się kwotę brutto rocznego świadczenia emerytalnego.

Okresy brane pod uwagę przy obliczaniu wysokości świadczeń emerytalnych

Okresy zatrudnienia w Belgii

Do obliczania wysokości świadczeń emerytalnych brane są pod uwagę okresy zatrudnienia na umowę. Niektóre okresy, m.in. okresy bezrobocia i niezdolności do pracy, służba wojskowa, okresy zawieszenia umowy o pracę (loopbaanonderbreking / interruption de carrière) i studia pod pewnymi warunkami również są uzwględniane. Informacje o przepracowanych okresach w Belgii znaleźć można na stronie funduszu emerytalnego www.onprvp.fgov.be poprzez „MyPensioen”.

Okresy zatrudnienia za granicą

Za okresy zatrudnienia lub okresy odprowadzania składek na ubezpieczenie społecznie za granicą (np. w Polsce) nie przysługuje belgijska emerytura. Prawo do świadczenia emerytalnego za okres pracy za granicą oraz wysokość świadczenia ustala fundusz emerytalny danego kraju.

Dzięki europejskiej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz umowom z poszczególnymi państwami

osoby mieszkające w Belgii mogą otrzymywać do tego kraju zagraniczne (np. polskie) świadczenia emerytalne. Podobnie jest w przypadku osób, które pracowały w Belgii, ale przeprowadziły się do innego kraju (wewnątrz UE), np. do Polski. Wówczas belgijskie emerytury będą wypłacane do kraju zamieszkania.

Okresy zatrudnienia w innych systemach (inny status)

Zasady dotyczące świadczeń emerytalnych dla osób zatrudnionych na umowę o pracę nie stosują się do osób prowadzących własną działalność gospodarczą lub zatrudnionych w sektorze publicznym. Ich świadczenia emerytalne obliczane są przez inne instytucje. Więcej informacji o emeryturach dla osób samozatrudnionych można znaleźć na www.rsvz.be, a dla osób zatrudnionych w sektorze publicznym na www.sdpsp.fgov.be.

Uwaga: obecnie do obliczenia wysokości emerytury nie liczy się okres pracy w roku, w którym pracownik przechodzi na emeryturę. Niezależnie od tego, czy pracownik przejdzie na emeryturę 1 stycznia czy 1 grudnia, wysokość świadczenia emerytalnego nie ulegnie zmianie. Od 2015 r. prawdopodobnie nastąpi zmiana przepisów na korzystniejsze.

Okresy nieaktywności zawodowej lub okresy równoznaczne z przepracowanymi

Niektóre okresy nieaktywności zawodowej mogą zostać zaliczone do lat pracy i w ten sposób wzięte pod uwagę przy obliczaniu świadczeń emerytalnych. Emerytury za te okresy oblicza się na podstawie ryczałtowych (przed 1968 r.) lub hipotetycznych wynagrodzeń (od 1968 r.). Zalicza się do nich m.in. okresy:

Sytuacja rodzinna

Sytuacja rodzinna ma bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia emerytalnego.

Emerytura osoby samotnej

Osoby samotne otrzymują świadczenia emerytalne w wysokości 60% przeszacowanych płac, czyli płac dostosowanych do obecnego poziomu kosztów utrzymania. Emerytura ta dotyczy osób, które nie mają współmałżonka, oraz tych, które pozostają w związku małżeńskim, lecz dwa oddzielne świadczenia są dla nich korzystniejsze niż emerytura rodzinna.

Emerytura rodzinna

Otrzymują ją osoby pozostające w związku małżeńskim, których współmałżonek osiąga niskie dochody oraz nie otrzymuje:

Uwaga: aby ubiegać się o emeryturę rodzinną, należy pozostawać w związku małżeńskim – nie wystarczy mieszkać pod tym samym adresem! Podobnie prawa do tej emerytury nie mają osoby mające podpisaną umowę samenlevingscontract / contrat de vie commune.

Emerytura rodzinna wynosi 75% przeszacowanych płac. Jeśli obydwoje współmałżonkowie mają prawo do świadczeń emerytalnych z tytułu zatrudnienia jako pracownik lub jako osoba samozatrudniona, fundusz emerytalny automatycznie oblicza, który rodzaj emerytury jest korzystniejszy: emerytura rodzinna dla jednego ze współmałżonków czy dwie oddzielne emerytury dla osób samotnych.

Emerytura dla współmałżonka po rozwodzie lub w separacji

Po rozwodzie

W niektórych rodzinach żona lub mąż pozostaje w domu, np. w celu opieki nad dziećmi, podczas gdy drugi ze współmałżonków zajmuje się karierą zawodową. W chwili rozkładu związku współmałżonek, który nie pracował, może ubiegać się o prawo do świadczenia emerytalnego za okres zatrudnienia byłego współmałżonka. Świadczenie to jest obliczane na podstawie przepracowanych lat oraz na podstawie wynagrodzeń współmałżonka podczas całego okresu trwania małżeństwa. Jeśli przez pewien czas każdy ze współmałżonków był zatrudniony, to do obliczania tego świadczenia brane jest pod uwagę wynagrodzenie tylko jednego ze współmałżonków. Prawo to jest obliczane automatycznie w chwili złożenia wniosku. Aby otrzymać takie świadczenie, nie można ponownie wstąpić w związek małżeński. Warunek ten jest spełniony również wtedy, kiedy nowy związek małżeński zakończył się z powodu śmierci nowego współmałżonka lub na skutek rozwodu. Trzeba mieć ukończone 65 lat lub mieć otwarte prawo do wcześniejszej emerytury. Jeśli osoba starająca się o to świadczenie jest pozbawiona praw rodzicielskich lub otrzymała wyrok z powodu groźby pozbawienia życia współmałżonka, zostaje wykluczona z prawa do pobierania takiej emerytury.

W separacji

O separacji mówimy, gdy:

- współmałżonkowie mieszkają i są zameldowani pod różnymi adresami,

- jeden ze współmałżonków jest osadzony w zakładzie karnym lub ze względu na zaburzenia psychiczne w ośrodku zamkniętym w celu ochrony społeczeństwa,

- na mocy wyroku sądu współmałżonkowie otrzymali rozwód od stołu i łoża.

W przypadku separacji jeden ze współmałżonków może (pod pewnymi warunkami) mieć prawo do pobierania części emerytury drugiego ze współmałżonków. Zanim zostanie ustalone ewentualne prawo do takiej emerytury, fundusz emerytalny sprawdza prawo wnioskodawcy do emerytur i dodatków zarówno w Belgii, jak i za granicą.

Emerytura po zmarłym współmałżonku

To świadczenie emerytalne jest obliczane na podstawie kariery zawodowej zmarłego współmałżonka. Mogą z niego skorzystać zarówno kobiety, jak i mężczyźni, choć aż do 1984 r. przyznawano je tylko wdowom. Aby otrzymać to świadczenie, trzeba mieć ukończone 45 lat oraz udokumentować, że w chwili śmierci współmałżonka związek małżeński trwał minimum rok. Ten warunek jest spełniony również w przypadku, gdy bezpośrednio przed okresem małżeństwa została podpisana umowa o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego (samenlevingscontract / contrat de vie commune) i ten okres + małżeństwo trwały w sumie minimum rok.

Ponadto osoba ubiegająca się o to świadczenie musi spełniać wszystkie inne warunki do otrzymywania emerytury. Wyjątek stanowią m.in. sytuacje, kiedy:

- małżeństwo nie trwało rok, ale jeszcze przed śmiercią jednego ze współmałżonków lub w okresie do 300 dni od chwili śmierci urodziło się dziecko pochodzące z tego małżeństwa,

- w chwili śmierci współmałżonkowie mieli dziecko na utrzymaniu, na które był wypłacany zasiłek rodzinny,

- śmierć nastąpiła na skutek wypadku,

- śmierć nastąpiła na skutek choroby zawodowej nabytej podczas wykonywania zawodu, która wystąpiła lub nasiliła się już po zawarciu związku małżeńskiego,

- świadczeniobiorca jest niezdolny do pracy na min. 66%.

Świadczeniobiorca może wykonywać dodatkowo pracę zarobkową, ale pod warunkiem że nie przekroczy ustalonych prawnie kwot dochodów. W chwili osiągnięcia wieku emerytalnego świadczeniobiorca ma prawo do połączenia świadczenia emerytalnego i świadczenia po zmarłym współmałżonku. Kwota obydwu emerytur nie może przekroczyć 110% emerytury dla wdowy / wdowca obliczonej na podstawie pełnego stażu pracy zmarłego współmałżonka.

Kwota netto świadczeń emerytalnych

Z kwoty brutto świadczenia emerytalnego potrącane są składki na ubezpieczenie zdrowotne, zaliczka na podatek dochodowy oraz tzw. składka solidarnościowa w wysokości maksymalnie 2% emerytury brutto. Zaliczka na podatek dochodowy jest potrącana wtedy, kiedy miesięczne świadczenie emerytalne przekracza pewną kwotę. Wysokość zaliczki zależy od wysokości świadczenia, sytuacji rodzinnej oraz liczby dzieci na utrzymaniu.

Pensioenbonus / bonus de pension

Pensioenbonus / bonus de pension to rodzaj premii emerytalnej, którą wprowadzono w celu motywowania do pracy aż do chwili osiągnięcia wieku emerytalnego. Mają do niej prawo osoby, które pracowały po ukończeniu 62 lat. Kwota premii jest obliczana na podstawie liczby dni przepracowanych po 62. roku życia. Im więcej przepracowanych dni, tym wyższa premia emerytalna. Dodatek ten jest wypłacany wraz ze świadczeniem emerytalnym.

Emerytura minimalna i maksymalna

Fundusz emerytalny może (pod pewnymi warunkami) podwyższyć kwotę emerytury do wysokości emerytury minimalnej osobom, które w okresie zatrudnienia miały zbyt niskie płace. Niezależnie od okresu zatrudnienia i wysokości dochodów kwota brutto świadczenia emerytalnego nie może przekroczyć 2723,37 euro na rodzinę oraz 2178,70 euro dla osoby samotnej. Na wniosek osoby zainteresowanej fundusz emerytalny może obliczyć wysokość potencjalnej przyszłej emerytury. W tym celu należy kontaktować się bezpośrednio z funduszem RVP/ONP (www.onprvp.fgov.be).

Aldona Kuczyńska-Naskręt

 

Gazetka 135– październik 2014