1 stycznia br. implementowano w Polsce dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 27 listopada 2019 r., nazywaną potocznie Dyrektywą Omnibus. Głównym celem tej dyrektywy jest wdrożenie praktyk, które uchronią lub zminimalizują ryzyko podjęcia przez konsumenta błędnej decyzji o zakupie danego towaru lub skorzystaniu z usługi.
Koniec z fikcyjnymi promocjami
Każdy przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, będzie musiał podawać – oprócz aktualnej ceny – także tę najniższą z 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – sprzedawca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki, natomiast w przypadku produktów będących w ofercie przedsiębiorcy krócej niż 30 dni – najniższą cenę od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia obniżki. Nie ma takiego obowiązku, jeśli przedsiębiorca zwyczajnie obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży.
Praktyki stosowania pseudopromocji szczególnie widoczne bywają w okresach poświątecznych i dniach poświęconych promocjom, typu Black Friday. Czasami na pierwszy rzut oka klient może dostrzec, że za szumną obniżką kryje się w istocie minimalny upust od ceny regularnej lub wręcz w ogóle go nie ma.
Jak podaje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zmieni się nazewnictwo. Zamiast „rękojmi” będziemy mieć „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”. W pierwszej kolejności konsument będzie mógł żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru. Zwrot pieniędzy (częściowy lub całkowity) będzie możliwy w kolejnym etapie dochodzenia roszczeń. Korzystne dla konsumentów jest wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady – tak jak dotychczas – przez 2 lata od wydania towaru. Nowością jest, że w przypadku rzeczy używanych nie będzie mógł skrócić tego czasu do roku. Termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych zostanie wydłużony do 6 lat.
Koniec z tzw. podwójną jakością produktów
Dzięki dyrektywie zakazane będzie wprowadzanie na rynek towaru jako identycznego z tym, który jest sprzedawany w innych krajach UE, jeśli będzie się istotnie od niego różnił – np. składem – a nie będzie to obiektywnie uzasadnione. Dotychczas takie praktyki stosowały niektóre firmy, różnicując jakość produktu w zależności od docelowego rynku: inne jakościowo produkty były dostępne w zachodniej części UE, inne we wschodniej.
Koniec z fałszywymi opiniami
Powszechnie wiadomo, że znaczna część konsumentów przed zakupem kieruje się opiniami z internetu o danym produkcie lub usłudze. Nie ulega więc wątpliwości, że nieuczciwy przedsiębiorca może to wykorzystać, dodając pozytywne opinie jako anonimowy użytkownik. W ten sposób może kształtować zachowania konsumenta, nakierowując go na skorzystanie z danego produktu. Praktyka ta, a także konsekwencje dla konsumentów z niej wynikające, zostały dostrzeżone przez ustawodawcę unijnego, który zdecydował o dodaniu tego typu działań e-przedsiębiorców do katalogu nieuczciwych praktyk handlowych wprowadzających konsumentów w błąd.
Aktualnie każda zamieszczona ocena produktu bądź usługi musi zostać zweryfikowana przez przedsiębiorcę. Sprzedawca ma także obowiązek informowania konsumentów o sposobie weryfikowania autentyczności przedstawionej opinii. Ponadto, Dyrektywa Omnibus nakłada na sprzedawców obowiązek przedstawienia klientom adresu e-mail oraz numeru telefonu umożliwiającego kontakt ze sprzedawcą.
Poza tym sklepy internetowe muszą w przejrzysty sposób informować klientów, jakie parametry decydują o kolejności wyświetlania się produktów w wyszukiwarce lub na listach zakupowych. Dyrektywa Omnibus wprowadza również obowiązek ukazywania płatnej reklamy – w tym także informacji, czy dany produkt znalazł się na wyższej pozycji w wyszukiwarce dzięki opłaconemu zleceniu.
Pomimo wejścia w życie przepisów implementujących postanowienia dyrektywy świadomy konsument powinien mieć na uwadze, że przedsiębiorcy mogą starać się omijać niewygodne dla nich uregulowania. Zauważywszy stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych, każdy konsument ma prawo zwrócić się do przedsiębiorcy z żądaniem wyjaśnienia zaistniałego zdarzenia, a w przypadku braku stosowanej reakcji zawiadomić Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Agnieszka Hajdukiewicz
radca prawny
tel.: 0048 504 078 866
www.kancelariahajdukiewicz.com
Gazetka 218 – luty 2023
