Od 1 grudnia 2022 r. weszło w życie nowe rozporządzenie dotyczące dostępu do bezpłatnej pomocy prawnej, czyli tzw. Bureau d’Aide Juridique (BAJ, dawniej pro deo). W związku z indeksacją wynagrodzenia nastąpiło podniesienie limitów przychodów umożliwiających złożenie wniosku o przydzielenie adwokata zupełnie bezpłatnie lub prawie bezpłatnie (ryczałt od 25 do 125€ za całą procedurę w pierwszej instancji).
Całkowicie bezpłatna pomoc prawna jest przyznawana osobom samotnym, których średnie miesięczne wynagrodzenie nie przekracza 1426€, lub osobom wspólnie zamieszkującym, kiedy przychód gospodarstwa domowego nie przekracza 1717€ miesięcznie. Przy czym należy pamiętać, że każda osoba na utrzymaniu obniża dochód o 320,01€.
Pomoc częściowo bezpłatna jest przyznawana osobom samotnym, których średni miesięczny przychód mieści się pomiędzy 1426€ i 1717€, lub osobom wspólnie zamieszkującym, jeśli wspólny dochód mieści się w widełkach od 1717€ do 2007€. Tak samo jak w przypadku osób samotnych – każda osoba na utrzymaniu oznacza pomniejszenie dochodów o 320,01€.
Przykład. Pani Monika pracuje w sektorze titres-services na cały etat i zarabia średnio 1800–1900€ miesięcznie. Ma jedno dziecko na utrzymaniu. Jej średni roczny dochód to 25 752€ (biorąc pod uwagę 13,92 pensji rocznie): 12 = 2146€ miesięcznie. Gdy odejmiemy od tego 320,01€ związane z osobą na utrzymaniu, to i tak średni przychód miesięczny przekroczy kwotę 1717€. Pani Monika nie otrzyma więc bezpłatnej pomocy prawnej.
Natomiast gdyby p.Monika miała na utrzymaniu dwoje dzieci, to jej średni miesięczny dochód w wysokości 2164€ zostałby obniżony o 640,02€, co dałoby kwotę 1507,99€, czyli otrzymałaby częściowo bezpłatną pomoc prawną (musiałaby zapłacić adwokatowi 125€ zamiast np. 1500€).
Inny przykład. Pani Weronika jest wdową na emeryturze – otrzymuje średnio 1300€ miesięcznie. Biorąc pod uwagę jej przychody, należałaby się jej bezpłatna pomoc prawna. Jednak otrzymała ona w spadku po mężu 35 000€. Biuro Pomocy Prawnej odmówi jej więc przyznania adwokata za darmo, ponieważ posiada ona oszczędności (pytanie o oszczędności pada w formularzu, który należy wypełnić).
Inny przykład. Pani Dagmara mieszka z mężem, który osiąga przychód ok. 3000€, oraz dwojgiem dzieci. Pracuje 26 godzin w tygodniu, osiągając przychody w wysokości 1500€, oraz ma w Polsce mieszkanie wspólnie z mężem, z którym chce się rozwieść. Czy w takim przypadku p.Dagmara będzie miała prawo do bezpłatnej pomocy prawnej? Odpowiedź brzmi tak, ponieważ w przypadku wszczęcia procedury przeciwko osobie, która z nami mieszka, przychody się nie kumulują. W przypadku gdy p.Dagmara wystąpi o rozwód, będą brane pod uwagę jedynie jej zarobki oraz fakt, że ma na utrzymaniu dwoje dzieci. Zarobki p.Dagmary pozwolą jej na otrzymanie bezpłatnej pomocy prawnej, biorąc pod uwagę fakt, że mieszkanie w Polsce nie jest wynajmowane i nie generuje zysku.
Dokumenty do załączenia do wniosku:
- dokument potwierdzający, kto mieszka z wnioskodawcą (composition de ménage), nie starszy niż dwa miesiące,
- ostatnie zeznanie podatkowe,
- dwa ostanie odcinki pensji,
- zaświadczenie o zarobkach wraz z urlopem płatnym oraz „trzynastką”,
- zaświadczenie z ONEM o urlopie płatnym (status robotniczy).
Agnieszka Sità
prawnik w ASBL Trampolina,
współpracownik Kancelarii Notarialnej w Brukseli
Gazetka 218 – luty 2023
