Z punktu widzenia prawa belgijskiego

Czym jest sprzedaż ze stratą?  Artykuł 101 par. 1 belgijskiej ustawy z dnia 6 kwietnia 2010 r., zwanej LPMC, dotyczącej praktyk handlowych i ochrony konsumenta ustanowił definicję, według której sprzedaż ze stratą to „każda sprzedaż po cenie, która nie jest przynajmniej równa cenie, w jakiej przedsiębiorstwo nabyło towar lub cenie, jaką przedsiębiorstwo powinno zapłacić przy uzupełnianiu towaru, po odjęciu ewentualnych obniżek i rabatów definitywnie nabytych (...)”.

Należy dodać, że według powyższej definicji sprzedaż ze stratą towarów przez przedsiębiorstwa belgijskie jest zabroniona (wyjątki od tej reguły są ustanowione przez artykuł 102 ustawy z dnia 6 kwietnia 2010 r., np. likwidacje przedsiębiorstwa, wyprzedaże itp.).

Z punktu widzenia prawa europejskiego

Dyrektywa 2005/29/WE dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym nie definiuje, czym jest „sprzedaż ze stratą”.  W tej sytuacji należy zadać pytanie, czy praktyka handlowa przewidująca zakaz możliwości sprzedawania towarów ze stratą, znana z prawa belgijskiego, również odnosi się do prawa europejskiego. Innymi słowy, czy zakaz sprzedaży ze stratą jest również zakazem w świetle prawa europejskiego i czy przedsiębiorstwo może praktykować sprzedaż ze stratą w świetle tego prawa?

Po pierwsze, czy praktyka sprzedaży ze stratą może być uwzględniona jako „praktyka handlowa stosowana przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów” w myśl definicji podanej przez artykuł 2, pkt d dyrektywy 2005/29/WE? Owszem – praktyka sprzedaży ze stratą wpisuje się w myśl definicji przewidzianej przez ww. dyrektywę.

Po drugie, czy dyrektywa 2005/29/WE przewiduje implementację pełną (maksymalną) czy minimalną? Jest to dyrektywa pełna, co ogranicza tym samym swobodę państw członkowskich. Prawodawca krajowy bowiem nie może przyjąć rozwiązań innych niż te, które są bezpośrednio zawarte w dyrektywie, chyba że dyrektywa stanowi inaczej. Innymi słowy, ustawodawca belgijski nie może przyjmować przepisów chroniących konsumentów w większym stopniu niż te, które są przewidziane przez dyrektywę 2005/29/WE, co oznacza, iż zakaz sprzedaży ze stratą przewidziany przez ustawę belgijską (LPMC) jest przepisem chroniącym konsumenta bardziej niż prawo europejskie, a co za tym idzie – jest sprzeczny z tym ostatnim.

Po trzecie należy także rozważyć, czy przypadkiem praktyka „sprzedaży ze stratą” nie znajduje się na liście praktyk handlowych zakazanych per se, czyli w każdym wypadku.

Sprzeczność prawa belgijskiego z prawem europejskim

Po przeanalizowaniu trzech powyższych warunków narzuconych przez ustawodawstwo europejskie piśmiennictwo belgijskie zgodnie opowiedziało się za sprzecznością ustawodawstwa belgijskiego (LPMC) z europejskim (dyrektywa 2005/29) w kwestii zakazu sprzedaży ze stratą przez przedsiębiorstwa belgijskie, twierdząc jednocześnie, że przedsiębiorstwa belgijskie mogą praktykować sprzedaże ze stratą.

W swojej odpowiedzi na pytanie prejudycjalne zadane przez  Trybunał Handlu Gandawy  Trybunał Sprawiedliwości UE w orzeczeniu wstępnym z 7 marca 2013 r. orzekł, że zakaz sprzedaży ze stratą odnoszący się do przedsiębiorstw belgijskich, a ustanowiony przez ustawę LPMC, jest sprzeczny z dyrektywą 2005/29/WE, a więc z prawem europejskim (T.S.U.E., 7 marca 2013, C-343/12, Euronics Belgium / Kamera Express). Oznacza to, że belgijski przedsiębiorca musi mieć możliwość praktykowania sprzedaży ze stratą.

Tak więc, według zasady pierwszeństwa prawa unijnego (punkt widzenia, który jest podzielany przez dwa z trzech Sądów Najwyższych Belgii), ustawodawca belgijski powinien w najbliższej przyszłości zmodyfikować ustawę LPMC z dnia 6 kwietnia 2010 r. w celu rozstrzygnięcia kontrowersji dotyczących zakazu sprzedaży ze stratą przewidzianego przez prawo belgijskie. Pozostaje ona bowiem w sprzeczności z prawem unijnym, tym bardziej że domena prawa handlowego jest w ogromnym stopniu zeuropeizowana.

Niemniej jednak w praktyce oznacza to ciągle, że sprzedaż ze stratą (poza określonymi wyjątkami artykułu 102, np. okresy wyprzedaży, likwidacja) jest w Belgii zabroniona i karalna do czasu modyfikacji przez parlament belgijski ustawy LPMC z dnia 6 kwietnia 2010 r.

Modyfikacja ustawy z 2010 r. jest tym bardziej wskazana, że nie jest to pierwszy raz, gdy Trybunał Sprawiedliwości UE rzuca cień na belgijską ustawę LPMC, a przy tym orzecznictwo sądów belgijskich w praktyce już weszło na drogę zalecaną przez Trybunał Sprawiedliwości UE i coraz częściej orzeka się, że sprzedaż ze stratą nie jest praktyką zakazaną belgijskim przedsiębiorcom.

 

 

Bartosz Drab

Cherchi & Partners

www.cherchilaw.eu

tel. 0484 660 029

 

 

Gazetka 129 – marzec 2014