Wysokość renty rodzinnej
Pan Zdzisław zmarł w czerwcu 2014 r. Był uprawniony do renty w wysokości 1400 zł z tytułu niezdolności do pracy. Jego żona złożyła wniosek o przyznanie renty rodzinnej, do której mam prawo ona oraz ich 14-letni syn Karol.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustali, że renta rodzinna wynosić będzie 1260 zł (jest to 90% z kwoty 1400 zł), czyli – po podzieleniu na równe części między syna i wdowę – wyniesie 630 zł miesięcznie.
Wysokość renty rodzinnej uzależniona jest od dwóch czynników. Po pierwsze wpływa na nią wysokość emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, która przysługiwałaby osobie zmarłej. Po drugie wysokość renty rodzinnej zależy od tego, ile osób jest uprawnionych do pobierania świadczenia. Należy podkreślić, że im większa liczba uprawnionych, tym wyższa wysokość renty.
W efekcie renta rodzinna wynosi:
- dla jednej osoby uprawnionej – 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
- dla dwóch osób uprawnionych – 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
- dla trzech i więcej osób uprawnionych – 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Jednakże wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która podlega podziałowi na równe części między uprawnionych. W przypadku ujawnienia prawa kolejnej osoby do renty, świadczenie wypłaca się od dnia powstania prawa, przy czym nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożono wniosek.
Od 1 marca 2014 r. najniższa renta rodzinna wynosi 844,45 zł brutto.
Zawieszanie i zmniejszanie wysokości renty rodzinnej
Pan Marek i jego siostra Anna uprawnieni są do renty rodzinnej po zmarłej mamie. 1 września 2014 r. pan Marek podjął pracę jako informatyk i osiąga wynagrodzenie w wysokości 5000 zł brutto.
Z racji tego, że kwota wynagrodzenia pana Marka przekracza określony ustawowy próg zarobkowy, ZUS zawiesi przysługującą mu część świadczenia. Jednak jego siostra Anna będzie nadal otrzymywała część renty rodzinnej w niezmienionej wysokości.
Osoby uprawnione do renty rodzinnej mogą jednocześnie osiągać dodatkowe przychody z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, a więc z tytułu: zatrudnienia, służby lub innej pracy zarobkowej albo prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym wykonywanej za granicą.
Trzeba jednak pamiętać, że w zależności od wysokości tego przychodu prawo
do renty rodzinnej może zostać zawieszone albo odpowiednio zmniejszone. I
tak jeżeli przychód nie przekroczy kwoty stanowiącej 70% przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego za kwartał kalendarzowy (chodzi o przeciętne
wynagrodzenie ostatnio ogłoszone przez prezesa GUS – od grudnia 2014 r.
wynosi ono 2646,79 zł brutto), wtedy renta wypłacana jest w pełnej
wysokości.
Jeśli ktoś przekroczy ten limit, nie więcej jednak niż do wysokości 130% tej kwoty miesięcznie, renta rodzinna zostanie zmniejszona. Natomiast jeśli osoba uprawniona do renty osiągnie przychód w kwocie przekraczającej 130% miesięcznego wynagrodzenia (od grudnia 2014 r. to 4915,48 zł brutto), prawo do renty rodzinnej zostanie zawieszone. Wysokości części renty przysługujących pozostałym członkom rodziny nie ulegają zmianie.
Należy podkreślić, że zasady zawieszania i zmniejszania prawa do renty rodzinnej nie dotyczą osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie, w zależności od ich daty urodzenia. Świadczenia pobierane przez te osoby, niezależnie od wysokości osiąganego przychodu, wypłacane są w pełnej wysokości. Trzeba zaznaczyć, że zasada ta dotyczy wyłącznie emerytów, którzy mają ustalone prawo do emerytury, ale pobierają rentę rodzinną jako świadczenie korzystniejsze. Renta rodzinna jest im wypłacana w pełnej wysokości, począwszy od miesiąca, w którym osiągnęli powszechny wiek emerytalny.
Ograniczenie możliwości zarobkowania nie dotyczy również rent rodzinnych przysługujących po osobach, które były uprawnione do rent dla inwalidów wojennych, a także dla inwalidów wojskowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą wojskową.
W przypadku gdy do renty rodzinnej jest uprawnionych kilku członków rodziny, przychód osiągany przez jednego z nich wpływa na zawieszenie lub zmniejszenie tylko tej części renty, która mu przysługuje. Nie ulegają zmianie wypłacane kwoty świadczenia przysługujące innym członkom rodziny, jeśli nie osiągają oni również przychodu w wysokości przekraczającej określony próg zarobkowy.
Odwołanie od decyzji ZUS w sprawie renty rodzinnej
Warto wiedzieć, że od decyzji ZUS wydanej w sprawie renty rodzinnej istnieje prawo wniesienia odwołania (za pośrednictwem oddziału organu rentowego) do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się na piśmie do oddziału ZUS, który wydał decyzję, albo ustnie do protokołu sporządzonego przez ten oddział. Postępowanie odwoławcze wolne jest od opłat.
Agnieszka Hajdukiewicz
radca prawny
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszy Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz.1440, tekst jednolity)
Gazetka 138 – luty 2015
