Kolejną regulacją mającą na celu ułatwienie dochodzenia roszczeń z tytułu zdarzeń powstałych za granicą od zagranicznych zakładów ubezpieczeń przewidzianą w ustawie z dnia 23 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 392) jest instytucja Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK).
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ustala i udostępnia osobom poszkodowanym lub uprawnionym do odszkodowania w wyniku wypadku, do którego doszło za granicą, informacje dotyczące:
- zagranicznych zakładów ubezpieczeń, w których ubezpieczeni są sprawcy wypadków;
- reprezentantów do spraw roszczeń ustanowionych w Polsce;
- dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego, którym spowodowano szkodę;
- danych osobowych posiadacza lub właściciela pojazdu mechanicznego, którym spowodowano szkodę;
- podmiotów, które zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej są zwolnione w kraju rejestracji z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz identyfikujących organ lub instytucję odpowiedzialną za wypłatę odszkodowań za szkody spowodowane ruchem pojazdów mechanicznych będących w posiadaniu tych podmiotów.
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych na mocy art. 83 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych pełni funkcję organu odszkodowawczego zajmującego się likwidacją szkód będących następstwem zdarzeń, do których doszło na terytorium państwa członkowskiego UE innego niż państwo, w którym poszkodowany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub na terytorium państw trzecich.
Poszkodowany lub uprawniony do odszkodowania, mający miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może zgłosić żądanie odszkodowawcze do PBUK (organ odszkodowawczy), jeżeli zakład ubezpieczeń sprawcy szkody lub reprezentant do spraw roszczeń tego zakładu w terminie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia przez poszkodowanego lub uprawnionego żądania odszkodowawczego nie udzielą odpowiedzi na zgłoszone żądanie wraz z uzasadnieniem bądź gdy nie została ustalona odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń albo nie została określona wysokość odszkodowania, a zakład ubezpieczeń lub jego reprezentant do spraw roszczeń nie poinformowali o tym poszkodowanego lub uprawnionego w terminie trzymiesięcznym od daty wysunięcia żądania odszkodowawczego przez poszkodowanego lub uprawnionego.
Powyższe roszczenie może być zgłoszone bezpośrednio do PBUK również w sytuacji, gdy zagraniczny zakład ubezpieczeń, w którym ubezpieczony był sprawca zdarzenia, nie ustanowił na terytorium Polski swojego reprezentanta ds. roszczeń, do czego każdy zakład ubezpieczeniowy jest zobowiązany. Jednakże PBUK nie zajmuje się likwidacją szkody, gdy poszkodowany lub uprawniony wysunie swoje roszczenia bezpośrednio do zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody.
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, jako organ odszkodowawczy, rozpatruje żądanie odszkodowawcze i wypłaca odszkodowanie również w sytuacji, gdy identyfikacja pojazdu sprawcy nie jest możliwa.
Czwartym przypadkiem, w którym odpowiedzialny za likwidację szkody będzie PBUK, jest nieustalenie zakładu ubezpieczeń, z którym sprawca szkody ma zawartą umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. W tej sytuacji znaczenie ma przesłanka czasowa, ponieważ do przyjęcia odpowiedzialności przez PBUK okres, w którym nie ustalono odpowiedzialnego zakładu ubezpieczeń, musi wynosić minimum 60 dni od dnia zgłoszenia roszczenia przez poszkodowanego lub uprawnionego.
PBUK nie rozpatruje zgłoszonego żądania odszkodowawczego, jeżeli poszkodowany lub uprawniony wytoczył powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeń osoby odpowiedzialnej za szkodę. W przypadku wytoczenia powództwa PBUK przestaje być zatem legitymowane do rozstrzygnięcia sporu i wypłaty odszkodowania.
PBUK podejmuje czynności w celu ustalenia odpowiedzialności za spowodowanie szkody i wysokości odszkodowania w terminie 60 dni od dnia otrzymania żądania odszkodowawczego, jeżeli w tym okresie zakład ubezpieczeń (lub jego reprezentant do spraw roszczeń) nie przedstawił poszkodowanemu odpowiedzi z uzasadnieniem na zgłoszone roszczenie. Organ odszkodowawczy udziela odpowiedzi na zgłoszone żądanie odszkodowawcze i wypłaca odszkodowanie lub jego bezsporną część nie wcześniej niż po upływie 60 dni od dnia otrzymania żądania odszkodowawczego.
Odpowiedź PBUK (organu odszkodowawczego) na zgłoszone mu żądanie odszkodowawcze jest ostateczna. Oznacza to brak możliwości zwrócenia się z wnioskiem o merytoryczne zweryfikowanie jej przez jakikolwiek inny organ występujący w procesie likwidacji szkody. Trzeba jednakże pamiętać, że zawsze kiedy poszkodowany lub uprawniony otrzyma decyzję, z którą się nie zgadza (np. nieprzyznanie odszkodowania lub przyznanie w niedostatecznej wysokości), może wystąpić do sądu cywilnego z roszczeniem przeciwko zakładowi ubezpieczeń posiadacza pojazdu mechanicznego, którym spowodowano szkodę.
Agnieszka Hajdukiewicz
radca prawny
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 392),
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 r.
Gazetka 140 – kwiecień 2015