Niniejszy artykuł jest kontynuacją tematu podjętego w artykule o tym samym tytule w wydaniu z września 2017 r. Wówczas opisywaliśmy wyrok sądu I instancji w sprawie prowadzonej przez naszą kancelarię, która zakończyła się pozytywnym rozstrzygnięciem dla naszej klientki. Od tego wyroku ZUS złożył apelację. Proces przed sądem II instancji zakończył się w sierpniu br. oddaleniem apelacji ZUS-u i podtrzymaniem przez Sąd Apelacyjny w Warszawie stanowiska wyrażonego przez sąd I instancji. Mając już prawomocne rozstrzygnięcie w kwestii daty wypłaty emerytury, którą zobowiązany jest uznawać ZUS, chcielibyśmy przybliżyć państwu tę sprawę z uwzględnieniem stanowiska Sądu Apelacyjnego.
Sprawa dotyczyła następującego stanu faktycznego: Anna S., zamieszkała w Belgii, 30 września 2012 r. uzyskała prawo do polskiej emerytury z systemu zreformowanego mieszanego. Jako że ubezpieczona rozpoczęła ponownie pracę od 5 stycznia 2013 r., wypłata jej emerytury została zawieszona. Organ rentowy (ZUS) pouczył ją, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć w oddziale ZUS świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.
Z powodu stanu zdrowia Anna S. zdecydowała się zakończyć pracę u belgijskiego pracodawcy z dniem 20 września 2013 r. Pracodawca Anny S. na skutek złożonego przez nią wypowiedzenia wystawił jej stosowne świadectwo pracy i przesłał jego kopię 20 września 2013 r., wraz z informacją o zakończeniu stosunku pracy, do Królewskiego Urzędu do spraw Zabezpieczenia Socjalnego w Brukseli.
1 marca 2014 r. Anna S. zwróciła się do polskiego ZUS-u o przeliczenie emerytury i jej wypłatę od chwili ustania stosunku pracy, tj. 20 września 2013 r. W odpowiedzi na wniosek Anny S. polski organ rentowy odmówił jej wypłaty emerytury od dnia ustania stosunku pracy w Belgii, powołując się na datę wpłynięcia wniosku do ZUS, tj. 1 marca 2014 r.
Głównym argumentem ZUS-u przemawiającym za nieuwzględnieniem wniosku ubezpieczonej była data faktycznego złożenia jej wniosku do polskiej placówki ZUS, tj. 1 marca 2014 r. W swojej argumentacji ZUS powołał się na przepis artykułu 135 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowiący, że w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty.
Sąd Okręgowy (sąd I instancji) w Warszawie podzielił stanowisko Anny S. i zmienił decyzję ZUS-u o dacie wypłaty emerytury na 20 września 2013 r. W uzasadnieniu sąd podkreślił, że ZUS, w zakresie założenia wniosku o wypłatę emerytury, wiąże dzień poinformowania belgijskiej instytucji ubezpieczeniowej o fakcie zakończenia stosunku pracy. Na potwierdzenie takiego rozumowania sąd odwołał się do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe z 11 października 2011 r. § 6 ust. 5, zgodnie z którym jeżeli wniosek został zgłoszony w zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej państwa, z którym Rzeczpospolitą Polską łączy umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, za datę zgłoszenia wniosku uważa się datę uznaną za datę złożenia wniosku zgodnie z wewnętrznym prawodawstwem stosowanym przez tę instytucję.
Ponadto przesłanie organowi rentowemu tylko świadectwa pracy bez formalnego wniosku o wypłatę emerytury powinno być zakwalifikowane jako wniosek o emeryturę. Nie powinien bowiem ZUS uznawać, że złożone do niego świadectwo pracy zostało złożone bezcelowo. Powyższe stanowisko strony skarżącej znalazło potwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 20 stycznia 2015 r. (sygn. akt III AUa 476/14), w którym Sąd Apelacyjny wskazał, że „wystarczające jest złożenie jedynie zaświadczenia o wysokości zarobków do organu rentowego, aby czyn ten został zakwalifikowany jako złożenie wniosku o podjęcie wypłaty zawieszonego świadczenia (…) nielogiczne byłoby uznanie, że ubezpieczony stawia się w organie rentowym jedynie w celu złożenia zaświadczenia i nie jest zainteresowany uzyskaniem wypłaty świadczenia. Jeżeli natomiast organ rentowy nie wie, w jakim celu jest składane zaświadczenie o zarobkach, to jego obowiązkiem jest to ustalić, a nie poprzestać na załączeniu zaświadczenia do akt bez nadania mu biegu”.
Z kolei Sąd Apelacyjny, podzielając stanowisko Sądu Okręgowego, dodatkowo wskazał na wiążącą Polskę i Belgię Konwencję Generalną o zabezpieczeniu społecznym z 26 listopada 1965 r. (Dz.U. z 1967 r. nr 40, poz. 201), na mocy której uznaje się, że datę złożenia świadectwa pracy w belgijskiej instytucji ubezpieczeniowej należy uznać za datę złożenia tego dokumentu do polskiego organu rentowego.
Tak więc dopełnienie formalności przez belgijskiego pracodawcę, zobowiązanego do przesłania do belgijskiej instytucji ubezpieczeniowej świadectwa pracy pracownika, który zakończył z nim stosunek pracy, jest wystarczające do ustalenia daty wypłaty emerytury przez polski ZUS. Niemniej jednak w celu dodatkowego zabezpieczenia się warto poprosić pracodawcę o dodatkowe świadectwo pracy i samemu wysłać je listem poleconym do polskiego ZUS-u wraz z wnioskiem o nabycie praw do polskiej emerytury, jeżeli z tej emerytury będą chcieli państwo skorzystać.
Agnieszka Hajdukiewicz
radca prawny
0048 504 078 866
Gazetka 177 – grudzień/styczeń 2019