Temat jedzenia lub niejedzenia mięsa pozostaje kontrowersyjny od wielu lat. Obie opcje mają swoich radykalnych zwolenników i przeciwników. Nie inaczej jest nawet w medycynie – również naukowcy i lekarze nie mogą dojść do wspólnych wniosków. A zatem jeść mięso czy lepiej je omijać? Spożywać pieczenie czy wykluczyć je z codziennego jadłospisu? Wiele jest niejasności związanych z odżywianiem, aby ich więc uniknąć, wyjaśnijmy najpierw, co kryje się pod pojęciem diety niezawierającej produktów zwierzęcych.

 

Brytyjscy naukowcy ustalili, że osoby, które nie jedzą mięsa, są w mniejszym stopniu narażone na choroby serca. Zachorowanie zmniejsza się w tym wypadku aż o 30 proc., a wyniki badań zostały opublikowane w amerykańskim biuletynie medycznym. Badaniom poddano 44,5 tys. mieszkańców Szkocji i Anglii – obserwowano ich przez 11 lat. Wśród ochotników biorących udział w badaniu było 15,1 tys. wegetarian. Pozostałą część grupy stanowiły osoby jedzące mięso.

 

WEGETARIANIZM

Często utożsamiany jest tylko z niejedzeniem mięsa, jednak nie polega jedynie na odstawieniu kiełbas i pieczeni. Wegetarianizm, inaczej nazywany jarstwem, to rodzaj diety wyłączającej ze spożywania produkty pochodzenia zwierzęcego, czyli mięsa i tłuszcze; często również odstawia się nabiał i jaja. A wszystko to ma podłoże moralne, zdrowotne bądź również ekonomiczne.

 

Osoby popierające wegetarianizm mówią o jego pozytywnym wpływie na zdrowie człowieka, jednak do tej pory nie udowodniono naukowo istnienia żadnego ludu lub plemienia na Ziemi, które by z własnej woli odmawiało sobie spożywania mięsa. Już od zamierzchłych czasów to właśnie zwierzęta były naszym głównym pożywieniem, o czym świadczą chociażby odkryte w jaskiniach malunki. W mitologicznych i prastarych przekazach znajdujemy co prawda nikłe ślady opowieści o ludach jedzących tylko rośliny, jednak pozostają one tylko podaniami – nigdzie nie udowodnionymi.

 

WEGANIZM

Osoby stosujące tę dietę wykluczają ze swojego jadłospisu wszystkie produkty pochodzące od zwierząt, w tym także jaja, miód, mleko, serwatkę itp. Ale weganizm to także proekologiczny styl życia. Wyznawcy tego ruchu sprzeciwiają się testowaniu na zwierzętach kosmetyków oraz wytwarzaniu z nich skór. Nie korzystają również z żadnych wytworów, które pochodzą od zwierząt – mimo że nie nadają się do spożycia. Mowa tutaj o skórach, futrach, wełnie i jedwabiu.

 

WITARIANIZM

Witarianizm to jeszcze bardziej restrykcyjna dieta, nic więc dziwnego, że nie ma wielu zwolenników. Istnieją też pewne wątpliwości co do jej wpływu na zdrowie i organizm, jednak witarianie oczywiście je odrzucają. Główny nacisk kładzie się tu na nieprzetwarzanie produktów. Wyklucza się spożywanie pokarmów poddanych obróbce termicznej. Najczęściej, choć nie zawsze, witarianizm łączony jest też z wegetarianizmem lub weganizmem. Jego główną zasadą jest kontrola podgrzewanych potraw, tak aby ich temperatura nie przekroczyła 40°C, oraz wykluczenie produktów wysoko przetworzonych. Jest to więc dość ekstremalna dieta, w której nie zjemy gorących i parujących jeszcze dań, ale raczej tylko letnie posiłki. Witarianie nie piją kawy czy herbaty (chociaż zdarzają się wyjątki). Głównie opierają swój jadłospis na warzywach lub owocach. Przyrządzają sałatki, koktajle owocowe, musy itd.

 

Dieta ta wyklucza jedzenie czegokolwiek, co wcześniej było przetworzone lub podgrzewane. Dlaczego? Otóż witarianie uważają, że jeżeli potrawy nie są przetwarzane w wysokich temperaturach, w pożywieniu zachowują się wszystkie enzymy, minerały i składniki odżywcze. Przeprowadzono kilka eksperymentów, które faktycznie udowodniły, że temperatura 42°C zabija enzymy w jedzeniu. Obrazowo witarianie tłumaczą, że jeżeli podgrzewamy potrawy powyżej tej temperatury, to po prostu z naszych posiłków „uchodzi życie”.

 

ODMIANY DIET WARZYWNYCH

Laktoowowegetarianizm to najbardziej rozpowszechniona forma wegetarianizmu, opierająca się tylko na wykluczeniu z diety mięsa.

Laktowegetarianizm oprócz jedzenia mięsa zabrania również jajek. Można jednak spożywać mleko i jego przetwory.

Owowegetarianizm spośród produktów zwierzęcych pozwala jedynie na jedzenie jajek.

Frutarianizm to niejedzenie owoców i warzyw, których zerwanie uśmierciłoby roślinę (np. ogórki). Dieta ta pozwala tylko na spożywanie produktów naturalnych, których pozyskanie nie wymaga „zabicia” rośliny.

 

Pamiętajmy jednak, że wszystko, co jednostronne, nie wpływa dobrze na nasze zdrowie. Najważniejszy jest umiar i zbilansowana dieta. Dieta, która nie polega na gwałtownym odchudzaniu czy zmienianiu naszej sylwetki. Kluczowe jest racjonalne żywienie oraz stawianie na zdrowe produkty. W żywieniu kierujmy się także zasadą piramidy zdrowia, która w prosty sposób przedstawia, jakich produktów jeść najwięcej, a jakich unikać. Pamiętajmy jednak, że równie ważne jak zdrowe jedzenie jest ruch i wykonywanie regularnych ćwiczeń. Teraz, wiosną, spędzajmy jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu, gdyż to również pomaga spalić kalorie.

 

MOTYWACJA

Co pcha rzesze ludzi do tego, aby odmawiać sobie przyjemności jedzenia mięsa? Wegetarianie to w głównej mierze również ekolodzy i obrońcy zwierząt. Sprzeciwiają się okrutnym praktykom stosowanym na wielkich farmach i uważają, że zwierzęta zasługują na traktowanie na równi z ludźmi. Nie bez znaczenia są również aspekty zdrowotne. Przeprowadzono wiele badań, które potwierdzają, że dieta wegetariańska jest zdrowa. Osoby stosujące diety niezawierające produktów odzwierzęcych, czyli mięsa, mleka i jego przetworów, jak również jaj, uważają, że są one przyczyną większości przypadków chorób nowotworowych, krążenia oraz cukrzycy i osteoporozy. Na dowód swoich racji prezentują wyniki badań amerykańskich naukowców, którzy już prawie 50 lat zajmują się tym tematem. Wyniki ich badań pokazują, że w tych rejonach świata, gdzie nie je się zbyt dużo produktów pochodzenia zwierzęcego, nie występują choroby serca i nowotwory. I odwrotnie – w krajach, gdzie dieta opiera się głównie na mięsie i przetworach mlecznych, odnotowuje się zdecydowanie więcej przypadków takich zachorowań.

 

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA

Wybieraj zdrowe składniki, najlepiej z ekologicznych upraw i hodowli.

▪ Pamiętaj o regularnym spożywaniu posiłków, najlepiej pięć razy dziennie.

▪ Nie jedz przed snem – daj swojemu organizmowi odpocząć i co najmniej 3 godziny przed pójściem spać nie spożywaj pokarmów.

▪ To fakt – owoce i warzywa stanowią podstawę piramidy żywieniowej, jednak nie daj się zwariować i uzupełniaj swoją dietę również o inne składniki. Owoce, chociaż smaczne i zdrowe, nie dostarczą nam wszystkich potrzebnych składników. Organizm potrzebuje również przetworów mlecznych, mącznych oraz ryb!

 

Zdrowe odżywianie to swojego rodzaju klucz do długiego życia. Nie wystarczy jednak zaplanować jadłospisu pod kątem zdrowych produktów, należy także skupić się na bilansie energetycznym. Najlepsza dieta to taka, która jest dostosowana do płci, wieku oraz wysiłku, jaki dana osoba musi codziennie wykonać. Ilość spożywanych kalorii nie powinna być zbyt wysoka, wskazane jest wręcz spożywanie ich w nieco mniejszej ilości niż przewidują normy dziennego zapotrzebowania. Wówczas wytwarza się mniej wolnych rodników i w rezultacie proces starzenia postępuje w wolniejszym tempie. Poza tym zmniejsza się ryzyko wystąpienia poważnych chorób.

 

Agnieszka Szołtysik

Gazetka 119 – marzec 2013