Praca w Belgii

Obcokrajowcy pracujący na terenie Belgii często nie zdają sobie sprawy z różnicy pomiędzy statusem pracownika a osoby prowadzącej działalność gospodarczą lub pracującej jako współudziałowiec, a co za tym idzie, nie wiedzą, jakie mają prawa i obowiązki.

Pracownik

Pracownik to osoba mająca umowę o pracę z pracodawcą. Pracodawca to osoba lub przedsiębiorstwo podlegające systemowi zabezpieczenia społecznego dla pracodawców lub systemowi sektora budżetowego.

W sprawach organizacji pracy pracownik w zupełności podlega swojemu pracodawcy. Otrzymuje od niego polecenia i pracuje pod jego nadzorem. Podlega jego kontroli w związku z jakością i sposobem wykonywania zadań. Zawsze musi z nim uzgadniać czas pracy, okresy urlopów lub nieobecności z innych powodów. Pracodawca zaś ma obowiązek zadbania o stanowisko pracy pracownika, materiały i zlecenia. Musi stosować się do przepisów kodeksu pracy i branżowego układu zbiorowego, przestrzegać branżowego czasu pracy oraz stosować płace obowiązujące w sektorze.

Pracodawca odprowadza znaczną część składek na ubezpieczenie społeczne pracownika. Z płacy brutto pracownika potrąca składki na ubezpieczenie społeczne zawsze w wysokości 13,07 proc. oraz zaliczki na podatek dochodowy i przesyła je do odpowiednich instytucji. Pracownik wybiera jedynie kasę chorych i sam się do niej przyłącza.

Osoba samozatrudniona

To osoba prowadząca działalność gospodarczą i niemająca umowy o pracę czy statusu urzędnika państwowego. Osoba prowadząca działalność gospodarczą to zarówno osoba mająca firmę jednoosobową, jak i będąca współwłaścicielem (również udziałowcem) spółki, a także pomagająca mężowi/żonie w prowadzeniu działalności. Prowadzący działalność gospodarczą nie ma pracodawcy. Sam (lub ewentualnie wraz ze wspólnikami) planuje swoją pracę oraz czas pracy, sam decyduje o okresach i terminach urlopów, sam zapewnia sobie stanowisko pracy, stara się o zlecenia i potrzebne do pracy materiały. Sam ustala ze swoimi klientami terminy wykonywania prac i za nie odpowiada. Nie pracuje pod niczyim nadzorem.

Samozatrudniony we własnym zakresie przyłącza się do kasy ubezpieczenia społecznego oraz zdrowotnego i odprowadza obowiązkowe składki. Jest odpowiedzialny za odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy i w wielu przypadkach za rozliczenia z podatku  VAT (BTW/TVA). Odpowiada za administrację i księgowość firmy lub zleca te czynności firmie zewnętrznej.

Działalność symulowana

Częstym zjawiskiem w spółkach jest fałszywe samozatrudnienie (działalność symulowana).  W spółkach takich pracuje wielu udziałowców mających znikomą ilość udziałów (np. 5 udziałów na udziałowca), podczas gdy większość udziałów jest w rękach właściciela spółki (kierownika).  W rzeczywistości właściciel spółki (kierownik) staje się pracodawcą innych udziałowców: zawiera umowy, określa wysokość wynagrodzenia, czas pracy, organizuje transport i zakup materiałów oraz narzędzi pracy. Zgodnie z literą prawa pozostali udziałowcy mają prawo do współdecydowania, jednakże spółki tego rodzaju zatrudniają ich tak, jakby byli pracownikami najemnymi (czyli wykonującymi pracę pod nadzorem właściciela spółki).  Taka konstrukcja prawna jest nielegalna i często prowadzi do nadużyć. Spółki te zakładają zwykle pracodawcy próbujący uniknąć kosztów pracy wynikających z obowiązku płacenia za pracownika najemnego podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. Stawki godzinowe są zwykle zaniżone, a obietnica pracodawcy dotycząca płacenia składek na ubezpieczenie społeczne często nie jest dotrzymywana. Ponadto udziałowcy (pracujący tak jak pracownicy najemni) zwykle nie wiedzą, że sami muszą odprowadzać składki.  W wyniku nawarstwiania się zaległych składek powiększają swoje zadłużenie na rzecz funduszu ubezpieczeń społecznych i urzędu skarbowego.

O działalności symulowanej mówimy również wtedy, kiedy osoba mająca firmę jednoosobową pracuje tylko i wyłącznie dla jednego klienta-zleceniodawcy. Często zdarza się, że klient-zleceniodawca sam zajmuje się administracją i księgowością firmy swojego wykonawcy, wystawia za niego faktury i reguluje sprawy związane z transportem i materiałem, ustala stawkę płacy za godzinę. Również w tej sytuacji rzeczywiste relacje zleceniodawcy i zleceniobiorcy są takie, jak relacje pracodawcy i pracownika.

Skutki i niebezpieczeństwa fałszywego samozatrudnienia

• Zaniżone wynagrodzenie.

• Brak ubezpieczenia wypadkowego.

• Brak wynagrodzenia lub zasiłku przez 30 pierwszych dni choroby

• Konieczność opłacania składek na ubezpieczenie społeczne we własnym zakresie! Nieopłacenie składek podlega karze grzywny, której wysokość może sięgać nawet kilku tysięcy euro.

• Możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności za błędy i wypadki przy pracy.

• Odpowiedzialność za długi (własnej) firmy.

• Konieczność samodzielnego rozwiązywania problemów i konfliktów z kierownictwem firmy.

 

 

Aldona Kuczyńska-Naskręt

Gazetka 129 – marzec 2014