SĄD POKOJU: JAKIMI SPRAWAMI SIĘ ZAJMUJE, JAKIE POSTĘPOWANIA PROWADZI?

Nr 226 listopad 2023

: Prawo; 06 listopad 2023; Odsłony: 164

SĘDZIA POKOJU I JEGO ROLA

Sędzia pokoju (zwany również sędzią sąsiedztwa) jest najbliższym geograficznie sędzią dla każdego obywatela. Zajmuje się wyłącznie drobnymi sprawami cywilnymi niezagwarantowanymi kompetencyjnie dla innych sądów. Są to np.:

spory sąsiedzkie,
spory dotyczące umów najmu,
wszystkie roszczenia o wartości poniżej 5 000 euro, które nie są wyłącznie przyznawane innemu sądowi,
zarządzanie osobą i/lub jej majątkiem (w przypadku niepełnosprawności umysłowej lub zgoda na odrzucenie spadku przez osobę nieletnią).

Do sądu pokoju nie zwracamy się w sprawach: rozwodowych, dot. opieki nad dziećmi, alimentów, w sprawach karnych ani podatkowych.

RODZAJE PROCEDUR WNOSZENIA WNIOSKU DO SĄDU POKOJU

Obywatel może udać się do sądu pokoju w celu zawarcia ugody oraz wniesienia sprawy cywilnej.

Zawarcie ugody

Ugoda to darmowa procedura, która nie wymaga udziału adwokata. W tym przypadku sędzia próbuje pogodzić strony, aby osiągnąć porozumienie. Nie podejmuje decyzji, ale działa jako neutralna i niezależna strona. Słucha i zatwierdza porozumienie lub brak porozumienia między stronami. Jeśli ugoda nie powiedzie się, strona skarżąca może wszcząć postępowanie sądowe.

Wniesienie sprawy cywilnej

Polega ono na przedstawieniu sprawy sędziemu (po opłaceniu kosztów postępowania). Sędzia pokoju jest odpowiedzialny za rozstrzygnięcie sporu poprzez wydanie wyroku. Koszty są trudne do oszacowania, ponieważ zależą od rodzaju działań i procedury. Warto wiedzieć, że obecność adwokata nie jest konieczna, choć jest zalecana. Można wnieść sprawę cywilną samodzielnie lub przez adwokata.

JAK ZŁOŻYĆ POZEW PRZED SĄDEM POKOJU?

Ugoda

Przy składaniu wniosku do sądu pokoju, trzeba ustalić właściwy kanton sądowy. W Belgii istnieje sąd pokoju w każdym kantonie – obecnie jest ich 162 na terenie całej Belgii. Kanton obejmuje jedną lub więcej gmin, z wyjątkiem dużych miast. Dowiedz się, do którego kantonu sądowego powinieneś się zwrócić, ponieważ w przeciwnym razie twój wniosek może zostać odrzucony jako niedopuszczalny. Gdy chcesz zawrzeć ugodę, musisz wysłać zwykłe pismo do sędziego pokoju w celu przedstawienia spornej kwestii. Wniosek musi zawierać określone elementy, takie jak: przedstawienie faktów oraz dokładnego żądania, np.: zapłata czynszu od najemcy za ostatnie miesiące. Dodatkowo należy dokładnie określić, kto jest stroną przeciwną – jak się nazywa, gdzie mieszka itp.

Pozew

Jest to oficjalny dokument dostarczany przez komornika sądowego do miejsca zamieszkania strony pozwanej, która jest wezwana do stawienia się na rozprawę. Koszty komornika sądowego musi pokryć strona powodowa. Z kolei strona, która ostatecznie zostanie skazana, musi te koszty ponieść, czyli zwrócić je stronie powodowej po zakończonej sprawie. Natomiast w przypadku niewypłacalności pozwanego, nawet jeśli zostanie on skazany, te koszty ostatecznie i tak obciążą powoda. Koszt komorniczego dostarczenia pozwu to około 250–300 euro od każdej strony objętej pozwem. Uwaga na terminy: ustawowy okres między otrzymaniem pozwu a stawiennictwem przed sędzią wynosi co najmniej 8 dni.

Wniosek sądowy

Ten sposób wniesienia sprawy może być stosowany w niektórych sprawach, takich jak spory dotyczące najmu. Wniosek musi zostać złożony przez stronę wnioskującą w biurze sądu pokoju lub wysłany pocztą. Nie musi mieć określonego formularza, ale prawo wymaga pewnych informacji na tym wniosku i załączenia niektórych dokumentów.

CZEGO MOŻNA SIĘ SPODZIEWAĆ PODCZAS POSTĘPOWANIA PRZED SĄDEM POKOJU?

Przebieg posiedzenia mającego na celu zawarcie ugody

To posiedzenie odbywa się w gabinecie sędziego i nie przypomina zwykłej rozprawy na sali sądowej. Jest to najmniej sformalizowany sposób rozstrzygania sporu. Strony zostają wcześniej powiadomione listem poleconym o dacie i godzinie spotkania z sędzią. W procedurze mediacji można być reprezentowanym przez osobę trzecią (krewnego, małżonka, członka rodziny, adwokata) za pomocą udzielonego pełnomocnictwa, które określa dokładnie zakres umocowania osoby i daje wytyczne co do tego, na jakie porozumienie zgadza się mocodawca.

TRZY EWENTUALNE SCENARIUSZE POSTĘPOWANIA UGODOWEGO

Strona przeciwna nie stawia się: posiedzenie nie może się odbyć, a sędzia nie może podjąć decyzji. Możesz wszcząć postępowanie cywilne w celu uzyskania skazania strony przeciwnej.
Strona przeciwna stawia się i osiągasz porozumienie: porozumienie ma moc wyroku. Przyjmuje formę protokołu ugody, który jest podpisany przez wszystkie strony oraz przez sędziego i sekretarza sądu.
Strona przeciwna stawia się, ale nie osiągasz porozumienia: protokół ugody odnotowuje brak osiągnięcia porozumienia. Możesz wszcząć postępowanie cywilne w celu uzyskania skazania strony przeciwnej.

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE CYWILNEJ PRZED SĘDZIĄ POKOJU

Pierwsze posiedzenie oraz przebieg postępowania cywilnego

Na pierwsze posiedzenie zostaje wysłane wezwanie do stawienia się pozwanego. Wezwanie zawiera szczegóły dotyczące posiedzenia (data, miejsce, godzina). Podczas tego posiedzenia każdy ma możliwość przedstawienia swoich argumentów i stanowiska przed sędzią. Strona powodowa otwiera dyskusję, czyli przedstawia swoje żądania jako pierwsza. Najprostsze sprawy (np. brak płatności za rachunki, ustalanie planu spłat) zostaną rozpatrzone bezpośrednio w trakcie posiedzenia. Bardziej złożone sprawy zostaną odroczone na późniejszą datę.

EWENTUALNE PÓŹNIEJSZE POSIEDZENIA I DECYZJA SĘDZIEGO POKOJU

Po wysłuchaniu argumentów obu stron sprawa zostanie poddana rozważeniu, a sędzia rozpatrzy ją z należytą starannością. Sędzia powinien ogólnie podjąć decyzję w ciągu miesiąca, ale wszystko zależy od trudności oraz złożoności danej sprawy.

Strona przeciwna jest obecna na rozprawie

Jeśli sprawa zostanie rozpatrzona tego samego dnia, decyzja (skazanie lub odrzucenie wniosku) zostanie ogłoszona i wysłana pocztą. Jeśli sprawa zostanie odroczona, zostanie ustalona data nowego posiedzenia, tak aby dać czas stronom na przygotowanie stosowej argumentacji oraz dowodów.

Strona przeciwna, która zostaje skazana, musi w pierwszej kolejności dobrowolnie dostosować się do tej decyzji, i to jak najszybciej. W przeciwnym razie wyrok zostanie wyegzekwowany przez komornika sądowego, co spowoduje dodatkowe koszty i rozpocznie bieg terminu do wniesienia apelacji (1 miesiąc od dnia doręczenia wyroku).

Strona przeciwna nie stawia się na rozprawie

W takim przypadku sędzia wyda wyrok zaoczny. Strona przeciwna będzie mogła wówczas w ciągu miesiąca od doręczenia wyroku wnieść sprzeciw przeciwko tej decyzji. Następnie sprawa zostanie ponownie rozpatrzona przez tego samego sędziego z uwzględnieniem argumentów obu stron. Wydany zostanie wtedy wyrok „kontradyktoryjny” (z możliwością wniesienia odwołania od tej decyzji).

W przeciwnym razie, jeśli w ciągu miesiąca od doręczenia wyroku strona pozwana nie stawi się przed sędzią, zostanie skazana zaocznie, a zatem strona powodowa automatycznie wygra sprawę.

JAK ODWOŁAĆ SIĘ OD DECYZJI SĘDZIEGO POKOJU?

Co do zasady istnieje możliwość złożenia odwołania do Sądu I Instancji.

Decyzja kontradyktoryjna (przy obecności przeciwnika)

W przypadku gdy dana osoba nie zgadza się z decyzją sędziego pokoju, może ona wnieść apelację do sądu pierwszej instancji (termin wynosi 1 miesiąc). Jednak jeśli spór dotyczy kwoty pieniężnej mniejszej lub równej 2 000 euro, nie ma możliwości odwołania. Jedynym środkiem odwoławczym będzie wówczas skierowanie sprawy do sądu kasacyjnego.

Decyzja zaoczna (przy nieobecności przeciwnika)

Jeśli decyzja zostanie wydana bez udziału strony przeciwnej, ponieważ ta się nie stawiła na rozprawie, możliwe jest złożenie sprzeciwu w ciągu miesiąca od doręczenia wyroku. Następnie można złożyć ewentualną apelację od decyzji sprzecznej wydanej w wyniku sprzeciwu.